Over en uit Rutte IV: nieuwe verkiezingen dit jaar

Nieuws7 juli 2023 3 minuten Marit Nubé
Kaag Rutte
ANP

Het kabinet-Rutte IV is officieel gevallen, melden bronnen bij NOS. Na een dagenlang crisisberaad zijn de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie niet tot een akkoord over het migratievraagstuk gekomen. Naar verwachting volgen nieuwe verkiezingen in oktober of november. Rechtse partijen staan te popelen om dan hun slag te slaan, laten hun leiders weten op sociale media.

Woensdagavond kwam het kabinet bijeen voor een crisisoverleg over migratie. Premier Rutte, vicepremiers Wopke Hoekstra (CDA), Sigrid Kaag (D66) en Carola Schouten (CU) waren hierbij aanwezig. Het dispuut is nu zo hevig dat het voortbestaan van de regering op het spel staat. 

Reden van het spoedoverleg: het lukt de partijen al maanden niet om met een helder migratiebeleid te komen. Zeker nu het land te maken heeft met een torenhoge instroom van 400.000 migranten in 2022, is dit belangrijker dan ooit. Maar VVD en CDA lagen wagenwijd uiteen ten opzichte van D66 en ChristenUnie.

Volgens bronnen bij De Telegraaf was het pijnpunt de gezinshereniging van asielzoekers, waarbij premier Rutte een harde eis zou stellen. Dit zou op grote weerstand hebben gestuit bij D66 en ChristenUnie. Deze kwestie heeft het kabinet uiteindelijk de strop omgedaan, blijkt uit berichtgeving van NOS.

Enorme wrijving
Het is zeker niet de eerste keer dat de coalitiepartijen onderling overhoop lagen. Zo was het stikstofbeleid de oorzaak van veel onderlinge wrijving, onder meer toen CDA-leider Wobke Hoesktra vorige zomer zei dat de doelstellingen voor hem "niet heilig" waren. Daarnaast zijn altijd de medisch-etnische kwesties een pijnpunt geweest tussen de partijen D66 en ChristenUnie.

De diepe wrijving zat er al vanaf het begin af aan bij de coalitiepartijen. Na het langste formatieproces sinds de Tweede Wereldoorlog kwam het kabinet Rutte-IV tot stand in januari 2022. Dit was niet zonder controverse, want tijdens het formatieproces bleken de formateurs te hebben gesproken over toenmalig CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Kort daarop stapte hij uit de partij.

Paniek na verkiezingen
Het kabinet-Rutte IV wist zich te profileren met onder meer ambitieuze klimaatmaatregelen, strenge stikstofdoelstellingen en ruimhartige wapensteun aan Oekraïne. Maar dit bleek onwelgevallig bij een deel van het Nederlandse electoraat. Afgelopen maart kreeg het kabinet een grote dreun te verduren met de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen. Oppositiepartij BBB werd plots veruit de grootste fractie in de Eerste Kamer, terwijl CDA en D66 in zetelaantal halveerden. Ook de VVD ging erop achteruit.

Ondanks alle onderlinge verschillen en crises besloot het kabinet te blijven zitten. Maar sinds de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen speelde de vraag toch steeds vaker op: zal het kabinet vallen? Nu is de vraag dan beantwoord: ja. De onenigheid over het migratievraagstuk bleek er één te veel. Het kabinet-Rutte IV is officieel geklapt.

Naar verwachting zullen er nieuwe verkiezingen in oktober of november van dit jaar volgen. De grote kanshebber is BBB, die in peilingen al bijna een jaar veruit de grootste partij is. Verliezers zullen naar alle waarschijnlijkheid D66 en CDA staan, die volgens de huidige peilingen minimaal zullen halveren in zetelaantal.

De grote vraag is wat het onafhankelijke Kamerlid Pieter Omtzigt gaat doen. Sinds zijn afsplitsing van het CDA is hij namelijk razend populair bij de Nederlandse kiezer, blijkt steevast uit peilingen. Maar vooralsnog heeft hij geen eigen partij of kieslijst. Ook heeft Omtzigt gezegd zich niet te willen aansluiten bij BBB.

Zin in verkiezingen
Op rechts stromen de reacties van partijleiders binnen op de kabinetsval. De reacties lijken een gemeenschappelijke deler te hebben: iedereen heeft zin in nieuwe verkiezingen.

'Eindelijk! Het kabinet is gevallen en er komen nieuwe verkiezingen. Nu hebben we de kans om een krachtige nieuwe koers uit te zetten. Laten we de macht weer teruggeven aan de mensen,' reageert BVNL-leider Wybren van Haga op Twitter

BBB-leider Caroline van der Plas laat weten dat de BBB-vlag al is gehesen. Ook PVV-leider Geert Wilders zegt uit te kijken naar een nieuwe stemmingsronde: 'Snel verkiezingen nu. Adieu Rutte, Kaag en de rest!'

JA21 staat eveneens te popelen: 'Dit ging zo niet langer. JA21 is klaar voor nieuwe verkiezingen! Wij gaan nu met een realistisch plan asiel op de rails krijgen. We gaan dit regelen!'

Tot slot kan ook FVD-leider Thierry Baudet kan zijn geluk niet op: 'Eindelijk. Dit rampenkabinet lijkt definitief gevallen. Nu hopelijk snel nieuwe verkiezingen. Nederland is klaar met de absurde open grenzen, de daardoor veroorzaakte woningnood, de krankzinnige klimaatplannen en de oorlogshitserij. We gaan voor verandering.'

Wij vragen ons af...

Wie moet de nieuwe verkiezingen winnen?

Meerartikelen

Van Baarle
Nieuws

DENK-leider beschuldigt PVV'er van 'genocidale opruiing' in Kamerdebat

IDENK-leider Stephan van Baarle heeft flinke beschuldigen geuit aan het adres van PVV-Kamerlid Raymond de Roon in een Kamerdebat. Volgens Van Baarle maakt de PVV'er zich schuldig aan "genocidale opruiing" vanwege zijn bewering dat het Palestijnse vol

Tank
Achtergronden

Wordt dit het volgende Oost-Europese land dat Rusland binnenvalt?

Moldavië zet een significante stap richting de Europese Unie met een nieuwe defensiesamenwerking. Dit besluit komt er ondanks expliciete waarschuwen uit Moskou dat een nauwere band met het westen het land in een vergelijkbare situatie als Oekraïne ka

IND
Achtergronden

PVV'er onthult hoeveel geld asielzoekers maandelijks te besteden hebben

De PVV verzet zich tegen het laten werken van asielzoekers tijdens hun asielprocedure vanwege de zorg voor een aanzuigende werking. De partij pleit ervoor dat asielzoekers terugkeren naar de veilige landen waar ze vandaan komen. "Tijdens hun asielpro

Murray
Achtergronden

'Walgelijke en onwetende kinderen': Douglas Murray hekelt pro-Palestijnse studenten

De Britse auteur Douglas Murray heeft geen enkel begrip voor de Europese en Amerikaanse studenten die deelnemen aan de pro-Palestijnse protesten aan hun universiteit. Volgens hem zijn ze erg naïef en onwetend. "Universiteitsidioten die oproepen tot '

Amerikaanse grens
Nieuws

NGO's boeken miljardenwinst dankzij Amerikaanse asielcrisis

Door de Amerikaanse grenscrisis is de opvang van niet-begeleide migrantenkinderen veranderd in een lucratief verdienmodel voor een aantal non-profitorganisaties (NGO's). Deze organisaties zien hun inkomsten en de salarissen van hun topmanagers aanzie

Eden Golan
Video

Zo klinkt het ongecensureerde Eurovisie-lied over Israëlische gijzelaars

Zaterdagavond bracht de Israëlische zangeres Eden Golan voor het eerst de ongecensureerde versie van haar Songfestival-inzending ten gehore. Het lied 'October Rain' gaat over de Israëlische gijzelaarfamilies die na een half jaar nog steeds in grote o

Wilders
Peiling

PVV stijf op één: kiezer is blij met nieuw regeerakkoord

Het nieuwe regeerakkoord is de PVV niet in de koude kleren gaan zitten. De partij van Geert Wilders staat nog steeds stijf op één bij de Nederlandse kiezer, blijkt uit de nieuwste peiling van Maurice de Hond. Ondertussen streeft BBB juist NSC voorbij

Vesterlund
Fun

Zien: Deense voetballer spreekt Nederlands in drie maanden tijd

In februari sprak de Deense FC Utrecht-speler Niklas Vesterlund nog geen woord Nederlands. Maar nu, drie maanden later, is daar grote verandering in gekomen. Bij RTV Utrecht vertelt hij over zijn leerproces - in het Nederlands, uiteraard. Begin dit j

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Regenboogvlag
Nieuws

Oekraïner steekt regenboogvlag in brand in Amsterdam

In Amsterdam is een 48-jarige man uit Oekraïne gearresteerd nadat hij een regenboogvlag aan een bedrijfspand aan de Weteringschans in brand stak. Het incident vond plaats rond 21.15 uur. Een ooggetuige zag hoe de verdachte de vlag met een aansteker i

Treinstation
Nieuws

Steeds meer geweld op Duitse treinstations: nieuwe cijfers onthuld

De geweldscriminaliteit op Duitse treinstations is in de eerste drie maanden van dit jaar sterk gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit blijkt uit interne statistieken van de Duitse federale politie die in handen zijn van WELT. In

Gaza
Nieuws

Brussel dringt aan op opvang 9.000 Gazanen in EU-lidstaten

De Europese Unie heeft haar lidstaten opgeroepen om in totaal 9.000 ernstig zieke patiënten uit de Gazastrook op te vangen. Dit verzoek volgt op een oproep van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die aangeeft dat deze patiënten dringend behandelin

Gaza
Achtergronden

Denkt het Westen alleen aan zichzelf tijdens conflicten?

In een recent interview van de Nieuwe Wereld met oud-Kamerlid en minister Jan Pronk heeft hij scherpe kritiek geuit op het Westen voor zijn zelfgerichte aanpak van mondiale conflicten. Het gesprek, geleid door Jasper van Dijk, richtte zich op een bre

Politie
Nieuws

Pro-Palestina demonstratie loopt opnieuw uit de hand: man gooit stenen naar politiepaarden

Bij een pro-Palestina demonstratie in Amsterdam is opnieuw geweld tegen de politie gebruikt. De demonstranten verzetten zich toen de politie ze verzocht te vertrekken vanuit het stadhuis aan de Amstel. Daarbij is een verdachte aangehouden die met ste

Arnoud van Doorn
Nieuws

Voormalig Haags gemeenteraadslid openlijk antisemitisch: "Joden niet meer gewenst in Europa"

Joden zijn niet meer gewenst in Europa. Dat is althans de mening van voormalig Haags gemeenteraadslid Arnoud van Doorn. Hij stelt op X dat er wat hem betreft geen plek meer is voor Joden in ons continent.  De directe aanleiding van zijn uitspraak is

who
Nieuws

Japanners roepen op tot wereldwijd verzet tegen WHO

Japan leidt het verzet tegen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Tijdens een persconferentie in Japan is aangekondigd dat op 31 mei het grootste wereldwijde protest tegen de WHO zal plaatsvinden. Wetenschappers van over de hele wereld zullen samen

Hugo
Nieuws

Verhuurders vrezen voor vergaande gevolgen nieuwe huurwet Hugo de Jonge

Verhuurders van vrije sectorwoningen zijn bezorgd over mogelijke terugbetalingen aan huurders, die kunnen oplopen tot miljarden euro's, nadat kantonrechters verschillende huurverhogingen hebben afgekeurd vanwege mogelijke schending van Europese wetge

Rutte
Nieuws

Oorspronkelijke bewoners New York eisen kolonisatievergoeding van Nederland

De Amerikaanse Lenape-gemeenschap dringt er bij Nederland op aan om excuses aan te bieden voor het leed veroorzaakt door de Nederlandse kolonisatie van hun leefgebied, dat nu bekend staat als New York. Opmerkelijk genoeg krijgen ze steun van kunsthis

Douglas Murray
Achtergronden

Waarom Douglas Murray Israël een voorbeeld voor het Westen vindt

De Britse auteur Douglas Murray beschouwt Israël als een voorbeeld voor het Westen. In een recente toespraak benadrukt hij de uitdagingen waarmee Israël wordt geconfronteerd en prijst hij de veerkracht en moed van de Israëlische bevolking. Begin deze

Zemmour
Nieuws

Eric Zemmour roept op tot afschaffing van Europese Commissie

Tijdens een recente bijeenkomst in Lille heeft Eric Zemmour, een invloedrijke figuur in de Franse politiek en voorzitter van de politieke beweging Reconquête, krachtig gepleit voor de afschaffing van de Europese Commissie. In zijn toespraak richtte Z

UvA
Nieuws

Verdachte UvA-vandalist blijkt Palestijnse asielzoeker

De man die wordt verdacht van vergaande vernieling bij de recente UvA-rellen, blijkt een Palestijnse asielzoeker. Op videobeelden is te zien hoe een gemaskerde man tv-schermen doelgericht sloopte op de universiteitscampus van Roeterseiland. Zelf ontk