In een toespraak bij de Verenigde Naties deze week geeft de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern uiting aan haar zorgen over online desinformatie. Het toezicht gebeurt nu nog door geautomatiseerde bots, maar volgens Ardern is dit onvoldoende. Daarom heeft zij een voorstel ingediend om onderzoek te doen naar betere manieren om toezicht te houden op online desinformatie. Volgens haar biedt dit ook de mogelijkheid om sowieso meer onderzoek te doen naar het fenomeen van online desinformatie.
Volgens Ardern is beter toezicht broodnodig. "We moeten dit eindelijk aanpakken," vindt ze. Wel erkent ze er een taboe ligt op haar voorstel: "Als leiders zijn we terecht bezorgd dat dat de miniemste adressering van desinformatie verkeerd zou kunnen worden begrepen als iets vijandelijks tegen de vrijheid van meningsuiting, iets wat wij zo erg hoogachten. Maar hoewel ik jullie vandaag niet de oplossing kan bieden voor deze uitdaging, kan ik jullie wel met volledige zekerheid mededelen dat we het niet kunnen negeren."
Ardern benadrukt: "Want als we dit wel negeren, ontstaat er een gelijkwaardige bedreiging voor de normen die we allemaal koesteren." Volgens haar kan online desinformatie namelijk leiden tot gevaarlijke denkbeelden: "Hoe kun je een oorlog beëindigen als er mensen geloven dat de reden van haar bestaan legitiem is, of zelfs nobel? Hoe kun je klimaatverandering aanpakken, als mensen niet geloven dat het bestaat? Hoe waarborg je dat de mensenrechten van anderen worden nageleefd, als ze het slachtoffer zijn van haatdragende en gevaarlijke retoriek en ideologieën?"
Ze noemt online desinformatie zelfs een "oorlogswapen", die zijn eigen manier van "oorlogsvoering" heeft: "De wapens zijn misschien anders, maar de doelen van degenen die ze gebruiken zijn vaak dezelfde. Ze willen chaos veroorzaken, de verdedigingsmogelijkheden van anderen inperken, gemeenschappen uiteendrijven, en de verenigde kracht van samenwerkende landen breken."
Maar volgens Ardern is er een mogelijkheid dit doemscenario te overwinnen. Ze houdt een pleidooi voor het gebruik van "nieuwe hulpmiddelen", en roept iedereen op om dit te steunen en er gebruik van te maken. "We hebben de middelen. We moeten alleen nog de gezamenlijke wil hebben," beëindigt ze haar toespraak. "Voor elke poging om deze wereld in een chaos te storten, is er een collectieve overtuiging om ons weer terug in het gareel te krijgen."
'Tirannie heeft een nieuw gezicht gekregen'
Arderns toespraak is haar al snel op forste kritiek komen te staan. 'Tirannie heeft een nieuw gezicht gekregen,' schreef columnist Brendan O'Neill. 'Autoritarisme heeft nu mooie kleren aan. Het is beleefd. Het heeft een brede lach en spreekt met een zacht stem. Het wordt niet gebracht via een soldatenschop tegen een schedel, maar met een zorgzaam, liberaal hoofdknikje. En de naam is Jacinda Ardern.'
O'Neill hekelt vooral dat Ardern desinformatie een "oorlogswapen" heeft genoemd. 'Ze had het over woorden. Serieus. Over ideeën, onenigheid, afwijkende meningen,' schrijft hij.
Ook Sky News Australia-commentator Jack Houghton is verontrust: "Ik krijg erg veel zorgen zodra ik politici - tegenwoordig zijn ze allemaal links - hoor praten over het inperken van de vrijheid van meningsuiting." Een collega in het nieuwsprogramma vreest dat dit voor Ardern een eerste stap zal zijn om in de toekomst onwelgevallige meningen te censureren. Houghton sluit zich hierbij aan: "Straks wordt er een beleid gevoerd dat economisch rampzalig is, en dan mag je er geen vraagtekens bij zetten."
O'Neill sluit af: 'De vrijheid van meningsuiting is in gevaar. En het wordt niet alleen bedreigd door overduidelijke sterke mannen – zoals de corrupte heersers van Nigeria of de theocratische tirannen van Iran – maar ook door een glimlachende, politiek correcte vrouw die koortsachtig wordt gehielenlikt door deugdsignalers van over de hele wereld. De VN-toespraak van mevrouw Ardern legde de ijzeren vuist van autoritarisme bloot die zich verbergt in de fluwelen handschoen van het wokeïsme.'
Praatmee