Momenteel biedt het jeugdstrafrecht extra bescherming aan minderjarige asielzoekers, waardoor hun veroordelingen nauwelijks invloed hebben op hun verblijfsstatus. Minister Faber wil dit veranderen door te regelen dat ook deze veroordelingen meewegen bij beslissingen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Bovendien wordt de ondergrens voor strafduur geschrapt, waardoor elk ernstig misdrijf kan leiden tot intrekking van een verblijfsvergunning.

Het traject naar wetswijziging is lang: eerst toetst de Raad van State de aanpassingen, waarna de Tweede en Eerste Kamer moeten instemmen. Hoewel er nog geen concrete invoeringsdatum is, benadrukt Faber dat de maatregelen passen binnen haar ambitie om het strengste asielbeleid ooit te realiseren.

In 2023 werden 960 criminele vreemdelingen uitgezet, ongeveer 80% van alle veroordeelden. Toch verloopt uitzetting vaak moeizaam. Internationale verdragen verhinderen bijvoorbeeld dat mensen naar onveilige gebieden worden gestuurd. Ook werken thuislanden zoals Marokko en Algerije regelmatig niet mee aan terugkeerprocedures. Hierdoor blijven sommige criminele vreemdelingen in Nederland en kunnen ze in de illegaliteit opnieuw strafbare feiten plegen.

De zaak in Helmond heeft het debat extra aangewakkerd. Vijf minderjarige asielzoekers, tussen de 16 en 17 jaar oud, werden veroordeeld voor het misbruik van een 31-jarige dakloze vrouw in december 2023. De straffen vielen relatief laag uit: tot 15 maanden jeugddetentie en een reclasseringstraject. Deze zaak benadrukt volgens Faber de noodzaak van verscherpte wetgeving, zodat dergelijke daders niet in Nederland kunnen blijven.