Kabinetscrisis dreigt door nieuwe Israël-koers: Wilders woedend op ‘zwakke minister’

Voor het eerst neemt Nederland publiekelijk afstand van het Israëlische optreden in Gaza. Minister Caspar Veldkamp (NSC) veroordeelt het geweld en legt een Europese samenwerking met Israël tijdelijk stil. PVV-leider Geert Wilders is woedend en eist opheldering. De koerswijziging kan de coalitie onder druk zetten, meldt AD.
Nederland hield zich tot nu toe afzijdig in het Europese Israël-debat. Het stond tussen pro-Palestijnse landen als Ierland en Spanje, en trouwe bondgenoten van Israël zoals Duitsland. Maar nu klinkt er een andere toon.
“De maat is vol,” zei minister Veldkamp. In een interview noemt hij het Israëlische optreden in Gaza “catastrofaal”, meldt AD. “De proportie is zoek.”
EU-samenwerking op pauze
De woorden van de minister bleven in Brussel niet onopgemerkt. Volgens diplomatieke bronnen is Nederland het eerste EU-land dat actief vraagt om het pauzeren van het ‘EU-Israel Action Plan’. Dat is een meerjarig samenwerkingsprogramma, met afspraken over onder meer gegevensuitwisseling, universiteitsprojecten en terrorismebestrijding.
Die samenwerking loopt voorlopig niet door. “Eerst onderzoek, dan pas nieuwe afspraken,” aldus Veldkamp. Hij noemt het “een diplomatieke stok achter de deur”. Bestaande projecten worden voorlopig niet gestopt, maar er komen ook geen nieuwe bij.
Wilders haalt fel uit
Via X liet de PVV-leider direct van zich horen. Hij noemde Veldkamp “een zwakke minister” die “de kant van anti-Israëldemonstranten kiest”. Later op de dag stelde hij schriftelijke vragen. Wilders wil weten of andere ministers van tevoren op de hoogte waren. Hij vraagt zich hardop af of de PVV-bewindslieden überhaupt hebben ingestemd.
Dat is opvallend, want Veldkamps collega op het ministerie van Buitenlandse Zaken is juist PVV-minister Reinette Klever (Buitenlandse Handel). Of zij bij deze stap betrokken was, wordt niet duidelijk uit de communicatie van het ministerie. Ook Veldkamp zelf wil daar niets over kwijt. “Ik doe dit natuurlijk niet in mijn eentje,” is het enige dat hij zegt.
Formeel heeft hij gelijk. Veldkamp voert een motie van de Tweede Kamer uit, aangenomen in maart, die vraagt om een kritischere houding tegenover Israël. In theorie hoeft hij dus geen instemming van het hele kabinet.
Premier Dick Schoof was volgens Haagse AD-bronnen wel op de hoogte, maar zijn woordvoerder zwijgt. Andere ministers willen niets zeggen, meldt AD. Vrijdag komt het kabinet bijeen voor de wekelijkse ministerraad. De verwachting is dat PVV-ministers Veldkamp daar aan de tand zullen voelen.