De aanleiding voor de wetswijziging komt uit Béziers, een stad in Zuid-Frankrijk. Burgemeester Robert Ménard weigerde eerder dit jaar een huwelijk te voltrekken tussen een Franse vrouw en een Algerijnse man zonder verblijfsrecht. De man had een bevel gekregen om Frankrijk te verlaten. Volgens de wet moest Ménard het huwelijk tóch toestaan. Omdat hij dat niet deed, hangt hem nu een celstraf van vijf jaar boven het hoofd, plus een boete van 75.000 euro.

Ménard bleef echter bij zijn standpunt. “Het is grotesk,” zei hij. “Burgemeesters moeten niet gedwongen worden om illegale situaties te legitimeren.” Hij riep op tot een wetswijziging. President Emmanuel Macron sprak zich later in een televisietoespraak uit voor verandering. Hij noemde de zaak “krankzinnig” en gaf Ménard gelijk.

Niet veel later volgde ook Marlène Mourier, burgemeester van Bourg-lès-Valence, zijn voorbeeld. Zij blokkeerde een huwelijk tussen een Franse vrouw en een illegale migrant uit Tunesië. Samen met twee andere burgemeesters schreven Ménard en Mourier een open brief in Le Figaro om het probleem onder de aandacht te brengen.

Nieuwe wet in de maak
Hun oproep is inmiddels opgepakt in het parlement. Maandag nam een commissie van het Franse parlement een wetsvoorstel aan dat burgemeesters het recht geeft om huwelijken te weigeren als één van de partners illegaal in het land verblijft. Parlementariër Éric Michoux van de partij Union des Droites pour la République noemt het voorstel “een bescherming voor burgemeesters”. Zij waren tot nu toe “onbedoeld medeplichtig aan misbruik van de wet,” aldus Michoux.

De wet is al goedgekeurd door de Senaat en wordt eind deze maand in de plenaire vergadering van het parlement behandeld. De kans op aanname is groot. Volgens peilingen steunt 73 procent van de Franse bevolking het verbod op schijnhuwelijken.

Politieke verdeeldheid
Toch is er flinke weerstand. Vooral van links. De socialistische en groene partijen noemen de wet “xenofoob en vrijheidsbeperkend”. Volgens hen is dit het gevolg van “een normalisering van reactionaire denkbeelden, vermomd als gewetensvrijheid of traditie”.

President Macrons partij blijft op de vlakte. Hoewel Macron de wet verdedigde, wijzen sommige van zijn partijgenoten op juridische bezwaren. Volgens hen zou de wet in strijd kunnen zijn met de Franse Grondwet, omdat hij discriminerend zou uitpakken.