Techniek-filosoof Martijntje Smits waarschuwt: QR-samenleving lijkt komst van de digitale identiteit te versnellen
De pandemie, inclusief coronatoegangsbewijzen, lijkt de komst van de digitale identiteit te versnellen. Een manier van identificatie die Europa graag wil invoeren, maar die veel verder gaat dan de DigiD. Maar wat staat ons te wachten? Techniek-filosoof Martijntje Smits sprak erover bij Radio 1. Ze maakt zich ernstig zorgen.
Smits wijst erop dat een digitaal paspoort een neutraal handig instrument lijkt. Althans, op het eerste gezicht. Met een knopje op je telefoon bij de bank kunnen laten zien wie je bent, hoe handig is dat? Maar, zo stelt ze: "We onderschatten altijd dat techniek ook negatieve effecten heeft. Je kunt ook een zwart scenario tekenen." Mensen kunnen met je identiteit aan de haal. Of ze vallen handen van de Staat, of big tech.
Afgelopen jaren is er een soort surveillance capitalism opgetuigd waardoor heel veel grote bedrijven heel veel van individuen weten. Straks is de Staat er ook zo één, zo is de vrees van veel digitaal paspoort sceptici. Dan weet de Staat niet alleen wie je bent, maar ook wat je doet, wat koopt, waar je bent. En dat is ook de vrees van Martijntje Smits. Er is niemand die kan garanderen "dat die digitale identiteit echt alleen maar van jou is."
De filosofe stelt voor dat als het al een goed idee is dat er een digitaal paspoort komt, het wellicht een idee is om dit niet in handen te laten komen van grote bedrijven - die de datacenters van de Staat runnen. Dat zeker niet. Ook niet in handen van de overheid zelf. Maar in handen van burgers zelf. Ook moet het ten alle tijde helder zijn wat er onder de motorkap zit aan techniek.
De coronapandemie met de bijbehorende qr-code kan voor een stroomversnelling komen in de vorming van een digitaal paspoort. "Ik gebruik de qr-code zelf niet omdat ik juist heel veel vraagtekens heb bij deze vorm." Want met het vinkje dat je het vaccin hebt gehad kan ook deelname aan publieke ruimte voorwaardelijk worden gemaakt. "Terwijl het eerst zo vanzelfsprekend was dat je het café of het theater kon bezoeken."
De ontwikkelingen rondom de corona qr-code laat zien dat de Staat een instrument in handen kan krijgen om je gedrag te sturen. Door mensen geen QR-code te verlenen om te vliegen, wanneer ze al te veel hebben gevlogen dit jaar. Of "dat je niet in de buurt mag komen van het Museumplein als er gedemonstreerd wordt."
Iedereen heeft het deze dagen over de misstanden bij The Voice Of Holland. En dat is goed en logisch. "Maar dit dit zijn de dingen die altijd helemaal onderin het nieuws zitten. Terwijl het wel heel erg ons burgerschap en onze grondrechten zou kunnen raken. Wat mij betreft gaan we er ons allemaal in verdiepen."