Was het Rusland, of Amerika? Explosies bij Nord Stream pijpleidingen

Nieuws30 september 2022 3 minuten Redactie
nord stream explosies

Het geopolitieke conflict tussen Rusland en het Westen neemt een bijzondere wending. Op meerdere plekken zijn er onderzeese ontploffingen gemeten bij de gaspijpleidingen van zowel Nord Stream 1 als Nord Stream 2. Dat heeft de directeur van de Zweedse seimologische dienst gezegd tegen de omroep SVT. De drie ontploffingen, in de economische zones van Denemarken en Zweden, hebben alle schijn van een gerichte sabotageactie. Daarmee is het conflict een stap dichterbij Europa gekomen. Ondertussen wordt er volop gespeculeerd wie de explosies heeft veroorzaakt. Was het Rusland, of toch Amerika?   

 

Een van de explosies had volgens de directeur van het seismologische instituut, Björn Lund, een kracht die vergelijkbaar is met een beving van 2,3 op de schaal van Richter. De eerste explosie werd iets na 02.00 uur in de nacht van zondag op maandag gemeten en de tweede om iets na 19.00 uur maandagavond.

De autoriteiten in Duitsland, Denemarken en Zweden hebben nu een onderzoek ingesteld.

Op beelden die zijn vrijgegeven door het Deense Defensiecommando is te zien hoe een kolkende massa methaan opborrelt.

De premier van Denemarken, Mette Frederiksen, zei dat sabotage niet kan worden uitgesloten. "Het is nog te vroeg om een ​​conclusie te trekken, maar het is een buitengewone situatie", zei ze in een reactie.

Tijdens een persconferentie in Washington zei minister van Buitenlandse Zaken Anthony J. Blinken dinsdag: "Er zijn eerste rapporten die aangeven dat dit het gevolg kan zijn van een aanval of een soort sabotage, maar dit zijn eerste rapporten en we hebben niet bevestigd dat nog.”

Hoe het gedaan is
Een Britse insider zegt tegenover The Guardian dat het onwaarschijnlijk is dat eventuele explosies zijn veroorzaakt door een onderzeeër of een onderwatervoertuig, omdat hun aanwezigheid in zo'n geval zou zijn ontdekt in de relatief ondiepe Baltische wateren. 

Een alternatief scenario zou kunnen zijn dat mijnen dagen of weken voor de aanval van een vermomd commercieel schip zijn gedropt en vervolgens op afstand tot ontploffing zijn gebracht om de explosies te veroorzaken. 

Wie heeft het gedaan?
Ondertussen wordt er volop gespeculeerd wie de schuldige is. Hier een overzicht van de meest aannemelijke daders: de VS of Rusland.

'Het was de VS!'
Er zijn mensen die stellen dat de Verenigde Staten met opzet de gaspijpleidingen hebben opgeblazen. Zo zei Joe Biden voor de Russische invasie dat als het land zou overgaan tot het binnendringen van Oekraïne hij een einde zou maken aan de pijpleiding. "We zullen er een einde aan maken", zei Biden toen. "Ik beloof je. Het zal ons lukken."

Bekijk de video uit Februari: 

Ook zou Amerika door de sabbotage een financieel slaatje uit de actie kunnen slaan, omdat het zo Europa in de armen van de VS drijft, in haar afhankelijkheid van energie. Om vervolgens te doen alsof Rusland de aanstichter van de explosies zou zijn geweest.

Het door de staat gerunde Russische persbureau RIA Novosti meldt dat Washington "een actieve tegenstander is van Russische gasleveringen aan Europa", en zegt dat Oekraïne tegen Nord Stream 2 was omdat het "bang is inkomsten uit de doorvoer van Russisch gas te verliezen".

Overigens was ook Donald Trump geen fan van de Nord Stream 1 en Nord Stream 2. Hij voorspelde eerder de afhankelijkheid van Russisch gas terecht.

Opvallend is de tweet van voormalig Poolse minister van Defensie Radosław Tomasz Radek Sikorski. Hij wijst net zoals Rusland naar Amerika:

Aanval eigen bondgenoten?
Als Amerika de schuldige zou zijn van de explosies dan zou het een pijpleiding hebben opgeblazen die mede in handen is van haar eigen bondgenoten. Het Russische Gazprom heeft namelijk een meerderheidsbelang (+51%) in de pijpleidingen, maar Europa heeft met Duitsland (én inclusief de Nederlandse Gasunie, circa 5 tot 9%) ook aandelen in de pijpleiding.

De kans dat - na bijvoorbeeld vredesonderhandelingen - de leveringen van Russisch gas op korte termijn worden hervat, is nu vrijwel kansloos geworden. De pijpleidingen lijken voorgoed onbruikbaar.

Econoom Willem Middelkoop gelooft niet dat Rusland de pijpleiding heeft opgeblazen, maar denkt veel eerder aan Rusland zelf. "Het idee dat de Russen de Nord Stream hebben aangevallen is het domste dat ik ooit heb gehoord," schrijft hij donderdag op Twitter. "Wie profiteert ervan? Niet Rusland. Niet Europa. Maar de VS daarentegen heeft altijd duidelijk gemaakt dat ze niet willen dat Europa Russische energie koopt... en ze saboteren al jarenlang de Nord Stream. Nu de Nord Stream onbruikbaar is, kunnen Duitsland/Europa niet langer met Poetin onderhandelen over de sancties versus gaslevering."

'Het was Rusland!' 
Andere mensen stellen dat Rusland de explosies bij de twee pijpleidingen heeft veroorzaakt. Hun belang zou zijn om Europa nog kwetsbaarder te maken in hun energie-infrastructuur, zelfs nu het continent zichzelf probeert af te sluiten van de voorraden uit Rusland als straf voor de invasie van Moskou. Ook zou het een dreigement zijn om nog meer pijpleidingen kapot te maken, zoals de nieuwe gaspijpleiding die in Noorwegen geopend is en naar Europa is gelegd.

Ultieme middelvinger
De explosies bij de twee pijpleidingen zouden - in notabene de economische zones van Denemarken en Noorwegen - opgevat moeten worden als twee opgestoken middelvingers van Poetin, jegens het Westen. Met als doel nog meer destabilisatie.

Energiedeskundige Martien Visser, lector aan de Hanzehogeschool in Groningen, zegt: "De hoop die van energiebedrijven op snel herstel van de gasmarkt en mogelijke gasleveringen na kerst, is nu weg."

Bij tv-programma OP1 werd terrorisme-expert Beatrice de Graaf gevraagd of de Russen het kunnen hebben gedaan, als waarschuwing aan het Westen. Zij stelt: "Ik las een verklaring in de Duitse media waarin wordt gezegd: dit is weliswaar de gasleiding van Nord Stream 1, maar het ligt vlak bij een nieuwe gasleiding van Noorwegen naar Europa toe. En misschien is het wel heel iets anders, namelijk een dreigement [van de Russen]. Niet tegen de eigen pijpleiding, maar tegen de Europese infrastructuur. Als jullie weten wat wij kunnen... wij gaan jullie energie-infrastructuur opblazen. Misschien geen kernbom, maar misschien wordt dit de nieuwe aanval."

Hoogleraar Rob de Wijk was het met die mogelijkheid eens: "Op het moment dat je dit als signaal ziet voor een Noorse pijpleiding... nou, als dat gebeurt praten wij hier niet meer over of wij gas wel of niet kunnen betalen, maar of we überhaupt nog gas krijgen. Dus dat is een heel ander verhaal, en dan raak je echt het hart van economische oorlogsvoering. Daar zitten we al in."

Meerartikelen

Politie
Nieuws

Nederlanders die migranten over grens wilden smokkelen opgepakt in Letland

Twee Nederlanders riskeren een gevangenisstraf van maximaal acht jaar in Letland wegens vermeende betrokkenheid bij het illegaal vervoeren van migranten naar de Europese Unie. De NOS heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk met Abdulaal Hussein gespr

Ramadan
Nieuws

Universiteit past examentijd aan vanwege Ramadan: vrees voor fraude

De Handelshogeschool van Stockholm past de examentijden aan voor moslimstudenten die aan het vasten zijn tijdens de Ramadan. De docent stelt voor om het examen op een ander tijdstip af te leggen, omdat hij begrip heeft voor de vastende studenten. Maa

Baudet
Achtergronden

Baudet betuigt spijt van Klaver-incident: 'Ik had het niet moeten doen'

FVD-leider Thierry Baudet biedt zijn excuses aan voor zijn uitspraken tegen GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver. Naar eigen zeggen liet hij zich te veel opjutten door Klaver, en zei hij daarom iets wat hij achteraf gezien helemaal niet had moet

Baudet
Nieuws

Pvda-prominent beticht Baudet van drugsgebruik

PvdA-politicus Rob Oudkerk vermoedt dat FVD-leider Thierry Baudet drugs op had, toen hij Jesse Klaver bedreigde in de Tweede Kamer. Dit vertelt Oudkerk bij Op1, die wijst naar de pupillen van Baudet. Woensdag raakte FVD-leider Thierry Baudet in opspr

Bosma
Nieuws

Bosma: 'Baudet betuigt spijt van uitspraken tegen Klaver'

FVD-voorman Baudet heeft spijt betuigd voor zijn uitspraken jegens GroenLinks-PvdA-Kamerlid Klaver. Dit werd door Kamervoorzitter Bosma vernomen tijdens een telefonisch gesprek met Baudet. Gisteren dreigde Baudet Klaver "op zijn bek te slaan". Baudet

Freeland
Video

Vreemd gedrag van Canadese vicepremier

De Canadese vicepremier Chrystia Freeland vertoont opmerkelijk gedrag de afgelopen maanden. Op beelden van interviews en persconferenties is te zien hoe ze enorme spasmes heeft, met name in haar schouders. Dit roept online vermoedens op van drugsgebr

Beethovenstraat
Nieuws

Amsterdams kantoor beklad door pro-Palestijnse activisten: 'Boycot deze bloedbank'

Woensdagochtend is het ING-kantoor aan de Amsterdamse Beethovenstraat beklad door pro-Palestijnse activisten. Met rode letters staan er teksten gekalkt als 'Boycot deze bloedbank', 'Free Palestine boycot' en 'Complicit in genocide'. Dit leidt tot woe

Baudet
Nieuws

Ophef om AD-publicatie over banden Kremlin en rechtse politici: 'Waarom foto Baudet als er geen bewijs is'

De Tsjechische geheime dienst onthulde woensdagmiddag een complot waarbij een nieuwssite vanuit Praag, gerund door een vertrouweling van de Russische president Poetin, honderdduizenden euro's betaalde aan politici uit verschillende landen, waaronder

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Elektrisch
Achtergronden

Dit is waarom elektrische auto's wellicht niet de toekomst zijn

In januari kondigde autoverhuurbedrijf Hertz aan dat het eenderde van al zijn elektrische Tesla's gaat verkopen, en weer gaat investeren in benzineauto's. Volgens CEO Stephen Scherr hadden klanten er te weinig vraag naar, meldde Bloomberg. In een ope

Seedorf
Video

Seedorf klaagt over racisme in voetbalwereld

Oud-voetballer Clarence Seedorf mocht deze week aanschuiven bij Vandaag Inside, maar of hij dat in de toekomst nog een keer gaat doen valt te betwijfelen. Seedorf kreeg het namelijk meermaals aan de stok met de heren van Vandaag Inside. Volgens Seedo

Palestijns
Nieuws

Joodse vrouw wordt thuis in Amstelveen opgezocht door drie personen: moet verantwoording afleggen voor Israël

In Amstelveen kreeg een Nederlands-Joodse moeder woensdagmiddag onverwachts bezoek aan haar deur. Drie onbekende personen verschenen en scholden haar uit voor kindermoordenaar. Ze voelden dat ze zich moest schamen en begrepen niet waarom ze nog in Ne

Politie
Nieuws

Onzeker of 71-jarige man weer kan zien nadat hij is afgerost door 2 migranten

Een 71-jarige man uit Den Haag ondervindt nog altijd de gevolgen van een mishandeling afgelopen zomer. Hij is angstig, vermijdt het naar buiten gaan en het is onzeker of zijn linkeroog ooit weer zal herstellen. De mannen die hem in de tram hard in zi

Pensioen
Nieuws

Alarmerend CNV-rapport: Bijna helft werkenden houdt het niet vol tot pensioenleeftijd

Uit een onderzoek van vakbond CNV onder 2700 leden van 45 jaar en ouder blijkt dat bijna de helft van de werkenden het niet volhoudt tot de pensioenleeftijd. Als de pensioenleeftijd naar 70 jaar stijgt, vreest twee derde eerder uit te vallen. Echter,

rikbokelman@mac.com
Nieuws

Baudet dreigt Klaver "op zijn bek te slaan": zo reageert Nederland

Thierry Baudet heeft Tweede Kamerlid Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) woensdag na een debat tot twee keer toe bedreigd. Dat meldt Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma in een brief aan Baudet, waarin hij hem op het matje roept. Bosma wil dat de leider va

Pegida
Nieuws

Edwin Wagensveld opgepakt door politie in rechtbank: sleepte koran aan hondenriem door gang heen

Edwin Wagensveld is woensdag gearresteerd in het Paleis van Justitie. Hij wordt vastgehouden vanwege een incident waarbij hij een koran aan een hondenriem rondslingerde, op de grond liet vallen en over de grond sleepte. Met deze handelingen schond hi

Sauna
Nieuws

Non-binaire Arnhemmer sleept gaysauna voor rechter vanwege aparte kaartjes

Een non-binaire Arnhemmer klaagt de grootste gaysauna van Nederland aan bij het Europees Hof van de Rechten van de Mens. De reden? De sauna, Steamworks, biedt alleen tickets aan voor mannen en vrouwen, en de persoon identificeert zich als geen van be

COA
Nieuws

Syrisch asielgezin weigert woning omdat het geen lift heeft

Een Syrische moeder en haar vier kinderen staan op het punt uit een asielzoekerscentrum (azc) in Amersfoort gezet te worden. De reden is dat ze een flatwoning in Utrecht weigerden omdat deze geen lift heeft, meldt AD. Nu moet het gezin het azc verlat

NPO
Nieuws

Kabinet wil vergunning NPO inkorten: van vijf naar twee jaar

Het demissionaire kabinet wil de vergunning van de NPO niet met vijf jaar, maar met twee jaar verlengen. De ministerraad neemt hier donderdag een besluit over, melden Haagse bronnen aan ANP en RTL Nieuws. Normaal gesproken evalueert het kabinet elke

NOS
Nieuws

Woede om NOS-artikel: 'Zo klaar met jullie Jodenhaat'

Een NOS-artikel over TikTok-filmpjes van Israëlische soldaten leidt tot woedende reacties op sociale media. Volgens critici verspreidt de NOS te vaak eenzijdige berichtgeving over de Gaza-oorlog. De publieke nieuwsomroep ligt al maandenlang online on

Klimaat
Onderzoek

Vliegschaamte bij jongeren? Jongeren voelen zich juist het minst schuldig om hun vlieggedrag

Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat jongeren vaker met het vliegtuig reizen dan ouderen, en minder bereid zijn om daarmee te stoppen. Ze ervaren ook minder schuldgevoel over vliegreizen en vinden het mindere