Uit onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek en Advies bleek enige jaren terug dat van de ruim 1.000 ondervraagde docenten, die op middelbare scholen door heel het land werken, een kwart stelt dat ze te maken hebben gehad met scheldpartijen, intimidatie of fysiek geweld door leerlingen. Drie op de honderd leraren heeft heftig fysiek geweld ervaren dat bestond uit duwen, schoppen en slaan. Ook diefstal komt vaak voor. Van de VMBO-leraren heeft 63 procent te maken gehad met stelende leerlingen. Bij HAVO/VWO-scholen ligt dat percentage op 38 procent. 

Andere heftige en ronduit zorgwekkende uitkomsten van het DUO-onderzoek: Eenderde van de leraren zegt gezien te hebben dat leerlingen op of in de buurt van de school drugs probeerden te verkopen. Tien procent van de docenten heeft gemerkt dat een leerling met een wapen naar school kwam. Helaas is er verder geen onderzoek gedaan om wat voor wapens dat dan gaat. Maar dat bij deze ontwikkeling van wapens op scholen alle alarmbellen moeten afgaan moge duidelijk zijn. De toename van wapen/messenbezit onder jongeren wordt onderschreven door cijfers van de politie. Die tonen aan dat het aantal twaalf- tot en met zeventienjarigen dat betrokken is bij een ernstig of fataal geweldsdelict met een steekwapen de afgelopen jaren flink is toegenomen. 

Jongeren die zich bewapenen met een mes, ermee dreigen in video’s en ook daadwerkelijk steken. ‘Je ziet dat het op deze manier gewoon uit de hand aan het lopen is. Soms zie je jongeren onder de vijftien jaar die al met een mes rondlopen. Het wapenbezit zelf, het bij zich dragen van messen begint gemeengoed te worden’, aldus de Amsterdamse hoofdcommissaris Paauw in het AT5-programma Het Verhoor. Een rondje van De Telegraaf langs een aantal scholieren in Den Haag leert dat Paauw weet waar hij het over heeft: het wapenbezit neemt toe.

Ook criminoloog Jeroen van den Broek bevestigt het sombere beeld: ‘Ik denk dat de zorgen terecht zijn. Het is wel goed om ons een zorgen te gaan maken voordat het helemaal misgaat. Het is dus goed dat de discussie nu wordt gevoerd’.

De opkomst van wapenbezit vindt volgens deskundigen haar oorsprong in uit de VS overgewaaide muziek waar rivaliserende rapgroepen elkaar ophitsen en bedreigen. Hierbij wordt ook steeds vaker daad bij woord gevoegd. Via sociale media worden dreigementen geuit en wapen getoond, het dragen van een mes of een pistool wordt in groeiende mate een statussymbool. Van den Broek: ‘Ik woon en werk zelf in Rotterdam. Ook hier zie ik dat de trend is dat jongeren zich bewapenen’. 

Ik zou willen dat we het praten nu achter ons laten en dat we echt werk gaan maken van veilige scholen. Daarom pleit ik namens BVNL voor het invoeren van Schoolcops, politieteams die scholen onaangekondigd controleren op wapen- en drugsbezit. Hiervoor moeten politieteams in de Algemeen Plaatselijke Verordening - APV - de bevoegdheden krijgen om leerlingen te fouilleren. Deze maatregelen zijn broodnodig om het toenemende wapen- en drugsbezit onder jongeren een halt toe te roepen. Van den Broek: ‘De pakkans wordt groter dus jongeren worden ontmoedigd om wapens mee te nemen. Al hoor je sommigen wel zeggen: liever opgepakt dan dat ik in mijn kist lig. Ook al blijkt uit alle literatuur dat de kans juist veel groter is dat je slachtoffer wordt van een delict als je wel een wapen bij je draagt’.

Daarom moet er naast het instellen van Schoolcops ook ingespeeld worden op de perceptie van jongeren. Help hen aan het verstand dat het niet stoer is om een wapen te dragen. Laat ervaringsdeskundigen gastlessen geven. Zeker op scholen waar de kans op wapen- en drugsbezit onder leerlingen het grootst is. 

----------------
Olaf Ephraim is namens BVNL lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.