Privacy onder vuur door social media leeftijdscontrole, waakhond trekt aan de bel
Digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom waarschuwt voor de gevolgen van strenge leeftijdsverificatie voor sociale media. Volgens de organisatie beperkt het de privacy van jongeren zonder de onderliggende problemen aan te pakken.
De Tweede Kamer stemde onlangs voor 'privacyvriendelijke en betrouwbare' leeftijdsverificatie voor gok- en pornografische websites, en Australië kondigde aan een minimale leeftijd voor sociale media in te voeren. Het Nederlandse kabinet ziet voorlopig echter af van een leeftijdsverbod onder de zestien jaar.
“De bezorgdheid over de blootstelling van jongeren aan sociale media en telefoonverslavingen is begrijpelijk,” zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. “Maar de voorgestelde oplossingen, zoals strenge leeftijdsverificatie, lossen de kernproblemen niet op en schaden juist de privacy.” Volgens Beek moet het debat verschuiven van leeftijdscontrole naar regulering van platformmechanismen die verslavend werken.
Veel socialmediaplatformen, zoals Meta, maken gebruik van algoritmen die gericht zijn op het zo lang mogelijk vasthouden van gebruikers om advertentie-inkomsten te verhogen. Dit wordt bereikt door het tonen van content die gebruikers prikkelt en steeds verder laat scrollen. “Het verdienmodel van deze bedrijven is om gebruikers te binden, vaak zonder rekening te houden met de effecten op hun mentale gezondheid", legt Beek uit. “Daarom moeten we deze ontwerpkeuzes reguleren in plaats van alleen te focussen op leeftijdsverificatie.”
Leeftijdsverificatie is volgens Bits of Freedom geen onschuldige maatregel. Beek benadrukt dat elke vorm van controle op leeftijd een significante inperking van de privacy betekent. “Jongeren zouden via deze weg niet alleen worden afgesloten van de negatieve, maar ook van de positieve aspecten van sociale media, zoals toegang tot informatie en sociale connecties.” Daarbij vreest Bits of Freedom dat commerciële partijen meer invloed krijgen over persoonlijke gegevens.
Ook de Tweede Kamer riep op tot meer controle over de toegang tot gok- en pornografische websites, met plannen om privacyvriendelijke leeftijdsverificatie verplicht te stellen. Het kabinet heeft aangegeven dat de techniek voor leeftijdsverificatie zorgvuldig moet worden gekozen om de privacy te waarborgen. Maar voor Bits of Freedom is het onduidelijk of dergelijke maatregelen voldoende rekening houden met de bescherming van gevoelige gegevens van jongeren.