Lareb blokkeert onderzoek over oversterfte en coronavaccins
Drie onderzoekers wilden samen met bijwerkingencentrum Lareb een simpele maar belangrijke vraag beantwoorden: kloppen de registraties van overlijdens na vaccinatie? Maar toen de eerste resultaten leken te wijzen op een mogelijk pijnlijk probleem in de data, haakte Lareb ineens af. Waarom? Die vraag blijft tot op heden onbeantwoord. En dat roept veel vragen op bij de onderzoekers, schrijven ze op Substack.
Hoogleraar Ronald Meester, basisarts Bram Bakker en arts Jona Walk wilden een simpel, maar belangrijk onderzoek uitvoeren. In Nederland zijn honderden overlijdens gemeld bij Lareb na een coronavaccinatie. De onderzoekers wilden nagaan of al die overlijdens ook terug te vinden zijn in de officiële vaccinatieregistratie (CIMS).
Waarom dat belangrijk is? Omdat eerdere studies in Nederland opmerkelijke resultaten laten zien. Gevaccineerden zouden veel minder kans hebben om te overlijden dan ongevaccineerden. Zó veel minder, dat het volgens de onderzoekers statistisch onwaarschijnlijk is.
Meester, Bakker en Walk zagen twee mogelijke verklaringen. Allereerst het zogenoemde “healthy vaccinee effect”: mensen die bijna overlijden worden vaak niet meer gevaccineerd, waardoor het lijkt alsof gevaccineerden gezonder zijn. Ten tweede constateerden zij een dataprobleem: als iemand overlijdt na vaccinatie, maar niet voorkomt in CIMS, wordt die persoon in studies als ‘ongevaccineerd’ gezien. Dat heet misclassificatiebias.
Eerst bereidheid, daarna radiostilte
Vooral de tweede hypothese wilden Meester, Bakker en Walk toetsen. En daarvoor hadden ze de hulp van Lareb nodig. Op 20 januari 2025 spraken de drie onderzoekers met vertegenwoordigers van RIVM, CBS en Lareb. Lareb-medewerker Eugène van Puijenbroek leek aanvankelijk mee te willen werken. In mails bevestigde hij het voornemen om te kijken of meldingen van overlijdens matchten met CIMS.
“Kunnen jullie bevestigen of bovenstaande interpretatie juist is?” schreef Van Puijenbroek op 27 januari. Een paar dagen later antwoordden de onderzoekers positief: ze wilden onderzoeken of gemelde overlijdens inderdaad geregistreerd stonden als gevaccineerd.
Maar een maand later werd het stil. Lareb meldde dat het hen “vaker dan verwacht” niet gelukt was om overlijdens te koppelen aan vaccinaties. Exacte cijfers kwamen er niet. Wel schreef Lareb dat het “deel kleiner was dan verwacht” en dat dit mogelijk kwam door foutjes in datums van melders.
Mail van Agnes Kant
Toch was dat precies wat de onderzoekers wilden analyseren: hoeveel overlijdens konden niet worden gekoppeld, en waarom? Zonder verdere uitleg verscheen een mail van Lareb-directeur Agnes Kant op LinkedIn en X, waarin ze stelde dat Lareb 'nooit enige intentie had om samen te werken met deze onderzoekers'. Meester, Bakker en Walk hadden daar geen weet van. Ze zaten tot dat moment nog midden in de mailwisseling met Van Puijenbroek.
Op meerdere verzoeken om verduidelijking kwam geen antwoord meer. Dit was tot verontwaardiging van Meester, Bakker en Walk: “Het Lareb blokkeert een onderzoek waarvoor data beschikbaar zijn en dat juist verder inzicht zou geven,” schrijven ze op Substack.
