Het gaat om miljoenen euro’s die via de Europese Onderzoeksraad worden uitgekeerd aan universiteiten en onderzoeksinstellingen. Een voorbeeld is het project “Islamophobie en islamisme in het tijdperk van het populisme”. Alleen al hiervoor werd 2,3 miljoen euro beschikbaar gesteld. Ook loopt er een studie naar de ontwikkeling van de sharia, van religieus voorschrift tot rechtssysteem.

De Italiaanse Europarlementariër Silvia Sardone (Lega) trok aan de bel. Volgens haar worden “een reeks van studies gefinancierd die de islam in een positief licht stellen en in twijfelachtige zin de idee voeden dat er een islamofobie-noodsituatie in Europa bestaat.” Zij wilde van de Commissie weten waarom dergelijke projecten, met volgens haar “twijfelachtig nut”, toch zoveel steun krijgen.

Commissie verdedigt keuzes
De Europese Commissie wees de kritiek resoluut van de hand. In een officiële reactie staat: “Het gaat hier om onderzoeksprojecten van wereldklasse, die de grenzen van kennis verleggen.”

Brussel benadrukt dat alle voorstellen een uitgebreid en onafhankelijk beoordelingsproces doorlopen. “Door een omvattend, onafhankelijk proces worden alle voorstellen onderzocht op hun wetenschappelijke waarde en haalbaarheid”, aldus de Commissie.

“The European Qur’an”
Het is niet de eerste keer dat islamgerelateerd onderzoek ter discussie staat. Eerder verdedigde de Commissie ook de steun aan “The European Qur’an”. Dat project onderzoekt “de talrijke positieve manieren waarop de Koran de christelijk-Europese cultuur, religie en samenleving heeft verrijkt en geïnspireerd.”

Volgens de Franse krant Le Journal du Dimanche gaat het met een budget van tien miljoen euro om een van de best gefinancierde onderzoeksprojecten in Europa. Tegelijkertijd meldde de krant dat een van de betrokken onderzoekers nauwe banden zou hebben met de Moslimbroederschap. Op dat punt ging de Commissie in haar reactie niet in.

Het project is des te opvallender omdat het valt onder het EU-programma Scientific Excellence. Dat fonds werd juist opgezet om de Europese achterstand op de Verenigde Staten in hightech-onderzoek te verkleinen. Het is de vraag hoe een cultuurhistorische studie naar de Koran bijdraagt aan dat doel. 

Breder financieringskader
De bedragen maken deel uit van het veel grotere onderzoeksprogramma van de EU. Via de Europese Onderzoeksraad zijn inmiddels meer dan 30 miljard euro uitgegeven aan ruim 17.000 projecten in 35 landen. De meeste middelen gingen naar Duitsland, maar ook landen buiten de EU, zoals Zwitserland en Israël, profiteren mee.

In april werd duidelijk dat De Europese Commissie ruim 271.000 euro steekt in steunverlening aan Europese bekeerlingen tot de islam. De naam van het project, dat wordt gecoördineerd door de Universiteit van Amsterdam, is veelzeggend: "Blanke islam: een nieuwe religie voor de Europeanen".

De Europese steun richt zich niet alleen op geesteswetenschappen, maar ook op natuurwetenschappelijk en technologisch onderzoek. Toch roepen de projecten over islam en islamofobie al jaren politieke discussie op, vooral onder conservatieve partijen in het Europees Parlement.