Boomsma wees op recente cijfers. Een op de zes tweedeklassers kan geen eenvoudige, begrijpelijke tekst schrijven. Het nieuwste PISA-onderzoek laat zien dat een derde van de vijftienjarigen moeite heeft met het lezen van een krant of een brief van de gemeente. En ook de kennis van geschiedenis en aardrijkskunde onder basisschoolleerlingen is tussen 2008 en 2023 verder gedaald. Die ontwikkeling noemt hij zorgwekkend voor een land dat ooit tot de best geletterde samenlevingen ter wereld behoorde.

Volgens JA21 is het noodzakelijk dat de regering meer regie neemt om de voorwaarden voor herstel te scheppen. Boomsma stelde dat het onderwijs niet alleen gebaat is bij nieuwe kerndoelen, maar vooral bij een concretere aanpak van wat leerlingen minimaal moeten weten en kunnen. Hij ziet betere toetsing, met duidelijke gevolgen wanneer leerlingen niet aan de eisen voldoen, als een belangrijke stap richting hogere prestaties.

Tegelijkertijd, benadrukte hij, vindt het echte herstel plaats in de klas. Leraren moeten de ruimte en middelen krijgen om hun vakmanschap te benutten. Goed onderwijs begint volgens hem bij de leraar zelf, en niet in vergaderzalen of bij adviesorganen rond het onderwijs. Daarom pleit JA21 ervoor om de basisvaardigheden stevig in de wet te verankeren. Volgens Boomsma is het noodzakelijk dat scholen expliciet aandacht geven aan lezen, schrijven en rekenen, en dat deze vaardigheden altijd verweven zijn met concrete kennis en rijke teksten.

Boomsma noemt het opmerkelijk dat dit in 2025 nog in wetten moet worden vastgelegd, maar volgens hem onderstreept dat juist hoe ver het onderwijs is afgedwaald van klassieke inzichten waarop het altijd was gebaseerd. Hij verwijst daarbij naar het traditionele trivium van grammatica, logica en retorica, dat eeuwenlang het fundament vormde onder goed onderwijs.