De handreiking, getiteld Herkennen, duiden, handelen: complottheorieën en anti-institutioneel gedachtegoed, noemt een reeks thema’s waar volgens de politie complotverhalen rond circuleren. Daarbij gaat het niet alleen om corona of het World Economic Forum, maar ook om de toeslagenaffaire en kritiek op het stikstofbeleid. Zelfs “een moestuin hebben” wordt in het stuk aangemerkt als signaal van wantrouwen richting de overheid.

Kamerlid Pieter Omtzigt reageerde fel. Op X schreef hij: “Het toeslagenschandaal hoort – helaas! – niet thuis in complotdenken. Het was en is voor veel mensen bittere realiteit en slachtoffers zijn echt jarenlang weggezet door autoriteiten. Kunnen jullie dit aanpassen?”

Ook Renske Leijten noemde de vermelding 'zeer kwalijk'. “Het toeslagenschandaal onder een complot scharen is zeer kwalijk. Het bagatelliseren en ontkennen ervan gebeurt overigens steeds vaker. Ook AIVD deed al kwalijke duit in het zakje hieromtrent. Dit moet echt hersteld worden.” 

Reactie politie
De politie verdedigt zich en spreekt van misverstanden. Een expert van de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies stelt in een persbericht: “Dat de politie een handreiking opstelt over dit onderwerp, betekent nadrukkelijk niet dat de politie complotdenken altijd ziet als een probleem.”

Volgens de politie gaat het uitsluitend om het signaleren van risico’s. “Zo staat niet ter discussie dat de toeslagenaffaire duizenden gezinnen heeft gedupeerd. De reden dat in het document de toeslagenaffaire wordt genoemd is omdat daarover ook complotverhalen in omloop zijn. We trekken het leed van de gedupeerden niet in twijfel.”

De organisatie belooft aanpassingen te maken: “We erkennen dat sommige onderdelen zonder de juiste context voor verwarring kunnen zorgen. Daarom zullen we de handreiking op dit punt aanpassen.”