Pfizer beslist mee bij Woo-verzoeken over bijwerkingen coronavaccins
Mag een farmaceut meebeslissen over welke documenten over mogelijke bijwerkingen van hun vaccins naar buiten komen? Uit nieuwe Woo-stukken, opgevraagd door Cees van den Bos, blijkt dat dit wél gebeurt. In het geval van Pfizer werd de openbaarmaking van tientallen documenten zelfs opgeschort na bezwaar van het bedrijf. Dit schrijft Jan Bonte in een X-analyse.
Volgens de Wet open overheid (Woo) zijn “derden” – zoals bedrijven of organisaties – vaak betrokken bij de beslissing of bepaalde documenten openbaar worden gemaakt. Bestuursorganen moeten in sommige gevallen een zienswijze vragen aan deze derden die mogelijk geraakt worden door openbaarmaking. Deze procedure geeft de derdepartijen de kans om bezwaren in te dienen of vertrouwelijkheid aan te voeren. Vervolgens kan de openbaarmaking tijdelijk worden uitgesteld, zodat er een gerechtelijke toetsing (voorlopige voorziening) kan plaatsvinden.
Zo kunnen bedrijven meedenken of meebeslissen over de manier waarop informatie naar buiten komt — bijvoorbeeld of delen geanonimiseerd moeten worden of deels weggelakt moeten worden. Uiteindelijk beslist het bestuursorgaan (of de rechter), maar de invloed van deze derdepartijen is vaak groot.
Geval van Pfizer
Dit werd duidelijk in het geval van Pfizer. De Programmadirectie Openbaarheid (PDO) van het ministerie van Volksgezondheid waarschuwde eerder al dat de publicatie van stukken over coronavaccins gevoelig lag. In een nota staat: “Het is niet uitgesloten dat de desbetreffende documenten door de media vanuit een andere invalshoek zullen worden bekeken en van kritisch commentaar zullen worden voorzien.”
Ook erkent het ministerie dat openbaar gemaakte informatie kan bevestigen dat de vaccinaties hebben geleid tot ”(heftige) bijwerkingen.” Hoe de media daarop zouden reageren, viel volgens de ambtenaren niet te voorspellen.
Bij de afhandeling van de Woo-verzoeken bleek dat niet alle weekrapportages van bijwerkingen compleet waren. Interne e-mails tonen verwarring over ontbrekende weken in 2021, waaronder rond de start van de boostercampagne. Een ambtenaar schreef: “Volgens mij hebben wij namelijk altijd verwezen naar het Lareb hiervoor, dus dit kan gevoelig liggen.”
Fabrikanten geven hun oordeel
Voordat documenten openbaar werden gemaakt, werden farmaceuten om een reactie gevraagd. AstraZeneca liet weten geen bezwaar te hebben. Maar in een ander dossier bleek Pfizer zich wél te verzetten. In een interne mail staat dat er 54 documenten moesten worden “opgespoord” vanwege een “bezwaar Pfizer.”
Het betekent dat de uiteindelijke openbaarmaking van stukken over mogelijke bijwerkingen mede afhankelijk werd van de instemming van de producent. Daarmee rijst de vraag: hoe onafhankelijk is de transparantie rond vaccins als de farmaceut zelf mag meewegen?
