Het EES registreert de data en locatie van binnenkomst en vertrek. Ook weigeringen worden vastgelegd. Daarnaast worden biometrische gegevens verzameld, zoals vingerafdrukken en gezichtsopnames. Dit gebeurt op luchthavens, havens en bij grensposten.

Voorbereiding bij Eurotunnel
Volgens Yann Leriche, CEO van Eurotunnel, zal de extra tijd beperkt blijven. Hij verklaarde: ‘Een maximum van twee minuten’ komt bovenop de 90 minuten die de rit van Engeland naar Frankrijk normaal kost, aldus de Financial Times.

Eurotunnel investeerde 80 miljoen pond in kiosken, nieuwe technologie en extra personeel. Het bedrijf heeft 120 nieuwe medewerkers aangenomen om reizigers te begeleiden. Eerst worden vrachtwagens en bussen verwerkt, daarna volgt het personenverkeer.

Doel van de EU
De Commissie noemt het huidige systeem traag en foutgevoelig. Het EES moet overstayers sneller opsporen en identiteitsfraude tegengaan. Eurocommissaris Magnus Brunner zei dat het nieuwe systeem de veiligheid zal vergroten door ‘ons te helpen overstayers te identificeren, onregelmatige bewegingen te voorkomen en document- en identiteitsfraude te verminderen’.

Volgens Brussel dient het systeem ter bescherming van Europese burgers. Het zou migratiemanagement ondersteunen en bijdragen aan de bredere veiligheidsdoelen van de EU. Daarbij, zegt de Commissie, worden de grondrechten en privacyregels gerespecteerd.

Kritiek op inbreuk privacy
Tegenstanders van het EES waarschuwen voor vergaande staatscontrole. Zij stellen dat verplichte scans en vingerafdrukken de privacy schenden en misbruik in de hand werken.

Volgens critici leidt dit tot massatoezicht zonder voldoende waarborgen. Zij zien de koppeling met ETIAS, het Europese reistoestemmingssysteem dat in 2026 start, als een zorgelijke ontwikkeling.

Vertraging en invoering
Het systeem werd in 2016 voorgesteld en in 2017 formeel aangenomen. Eigenlijk had het in november vorig jaar moeten draaien, maar technische problemen zorgden voor uitstel.

Binnen drie maanden moet de helft van de grensovergangen operationeel zijn. Na zes maanden volgt volledige invoering. Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein doen mee, maar Ierland en Cyprus niet.

De Commissie belooft campagnes om reizigers te informeren. Uiteindelijk zouden de nieuwe poorten en zelfbedieningssystemen de controles versnellen, terwijl de autoriteiten meer middelen krijgen tegen illegale immigratie en grensoverschrijdende misdaad.