Dubbele hittegolf
De NOS besteedde op haar website en in het journaal aandacht aan de dubbele hittegolf waar Nederland op sommige plaatsen mee te maken kreeg dit jaar. Nadat er in juli een officiële hittegolf werd gemeten, was dat afgelopen week opnieuw het geval in De Bilt. Dat komt zelden voor, zo betoogt de NOS. Men concludeert vervolgens dat de kans op zo’n dubbele hittegolf de laatste jaren toeneemt en dat dit komt door de opwarming van de aarde. Als ondersteuning voor die bewering wordt onder meer een grafiek van de KNMI gebruikt over het aantal hittegolven sinds 1901. 

Niet kloppende grafiek
Maar die grafiek klopt niet, zo benadrukt data-analist Maurice de Hond op social media. ‘In 2016 haalde het KNMI 16 van de 23 hittegolven weg tussen 1901 en 1951, inclusief drie uit 1947.’ Daardoor geeft de grafiek een vertekend beeld van de situatie. De Hond verwijst daarbij naar een uitgebreid artikel van zijn hand uit 2023 waarin hij uitlegt wat er aan de hand is. Voor 2016 meldde het KNMI in haar archief maar liefst 4 hittegolven in het jaar 1947. Nu is er daar nog maar een van terug te vinden. En uit de eerste vijftig jaar van de vorige eeuw werden nog veel meer hittegolven uit het archief gehaald. 

De reden van deze aanpassingen van het KNMI is dat er in 1950 een verplaatsing plaatsvond van een weerstation. In dat geval moeten er controlemetingen plaatsvinden omdat een nieuwe plek andere waardes en uitslagen kan geven dan de oude plek. Op een open plek wordt bijvoorbeeld een andere temperatuur gemeten dan in een bebost gebied. Als daar veel verschil tussen zit, is correctie noodzakelijk om een juist beeld te hebben over een lange periode. Die controlemetingen vonden destijds echter niet plaats, waardoor er ook geen eventuele correcties doorgevoerd werden.  

‘In 2016, toen de aandacht voor klimaatverandering en opwarming sterk toegenomen was, heeft men bij het KNMI alsnog geprobeerd om die correctie te laten plaatsvinden’, schrijft De Hond op zijn website. Daardoor werd de temperatuur verlaagd en verdwenen plotseling 16 hittegolven, waarvan dus drie uit 1947.

Het laat volgens De Hond vooral zien hoe relatief cijfers zijn. ‘Zeker als de betrokken wetenschappers nog een agenda kunnen hebben die cijfers als hulpmiddel gebruiken om iets aan het voetlicht te willen brengen.’ 

NOS
Toch maakt de NOS gebruik van de bewuste grafiek waarin dus tal van hittegolven verdwenen zijn. Die grafiek lijkt dus een vertekend beeld te geven van de werkelijkheid. Het is natuurlijk de vraag of NOS hiervan op de hoogte was of niet. Critici denken van wel en vermoeden dat de NOS bewust dergelijke grafieken en cijfers gebruikt om de urgentie van de aanpak van klimaatverandering te benadrukken. 

Ook voormalig Europarlementariër Rob Roos lijkt weinig vertrouwen te hebben in de NOS. Hij deelt het bericht van Maurice de Hond op X. ‘Orwell had gelijk: “Het verleden werd gewist, het wissen werd vergeten, de leugen werd de waarheid”’, schrijft hij daarbij. ‘Waarom wordt ons belastinggeld misbruikt om ons te hersenspoelen met eindeloze angstporno? NOS, KNMI, RIVM, PBL, SCP, allemaal linkse retoriek. En waarom zijn dit überhaupt nog overheidstaken? Nergens voor nodig. Klimaat, corona, stikstof; altijd paniek, nooit nuance, vooral staatspropaganda.’ 

In 2016 haalde het KNMI 16 van de 23 hittegolven weg tussen 1901 en 1951, inclusief 3 uit 1947. Dus krijg je deze grafiek in het NOS-journaal van vanavond. Hier de uitleg:https://t.co/F8RYmqw8No pic.twitter.com/Q2yrQibdYa

— Maurice de Hond (@mauricedehond) August 15, 2025