Rechters geven OM vrijbrief om journalisten af te luisteren

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft het recht op bronbescherming van journalisten geschonden door in de strafzaak tegen Sywert van Lienden en zijn zakenpartners gesprekken tussen hen en journalisten af te luisteren. Dat oordeelde de rechtbank in Den Haag woensdag, meldt NRC. Toch werd deze inbreuk als gerechtvaardigd beoordeeld vanwege het belang van waarheidsvinding.
In maart 2022 ontmoetten drie journalisten van De Correspondent Sywert van Lienden en zijn twee zakenpartners in het Gelderse Kasteel Hackfort. Dit gesprek moest een reconstructie opleveren van de veelbesproken ‘mondkapjesdeal’.
Het OM plaatste vooraf microfoons in de vergaderruimte en luisterde het gesprek af. Volgens De Correspondent wist het OM dat journalisten aanwezig zouden zijn. Het Openbaar Ministerie rechtvaardigde deze actie door te stellen dat er een groot maatschappelijk belang was bij het verkrijgen van de informatie. In Nederland is bronbescherming wettelijk vastgelegd om de persvrijheid te waarborgen. Dit betekent dat journalisten hun bronnen niet hoeven prijs te geven en dat het afluisteren van gesprekken met journalisten verboden is.
Er zijn echter uitzonderingen. Het OM mag deze bescherming negeren als het gaat om potentieel ernstige strafbare feiten waarop een celstraf van minstens twaalf jaar staat en als er geen andere manier is om de informatie te verkrijgen.
De Correspondent, gesteund door de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Persvrijheidsfonds en Stichting Democratie en Media, stapte naar de rechter om het afluisteren aan te vechten. De rechter erkende dat het OM de bronbescherming had geschonden, maar oordeelde dat dit in dit geval gerechtvaardigd was. Volgens de rechtbank stond het belang van waarheidsvinding in deze zaak boven de persvrijheid.
Het OM deed onderzoek naar de manier waarop Sywert van Lienden en zijn partners via hun commerciële bedrijf 20 miljoen euro verdienden met een mondkapjesdeal, terwijl zij beweerden dit 'om niet' te doen. De rechter vond dat het OM voldoende reden had om het gesprek af te luisteren.