Komen er nieuwe verkiezingen of volgt een doorstart?

De PVV heeft zich teruggetrokken uit het kabinet-Schoof. Daarmee is de val van het kabinet een reëel scenario geworden. Toch is die nog niet definitief. Twee van de vier coalitiepartijen, NSC en BBB, houden de deur open voor een doorstart. Zij denken aan een minderheidskabinet, zonder de PVV, maar mét steun van enkele oppositiepartijen.
Een minderheidskabinet van VVD, NSC en BBB zou samen niet genoeg zetels hebben in de Tweede Kamer. Dat betekent dat het kabinet bij ieder voorstel op zoek moet naar extra steun. NSC-leider Van Vroonhoven erkent dat dit lastig is, maar ziet ook voordelen: “Dan moet je veel gaan buurten bij andere partijen", aldus Van Vroonhoven tegen de Haagse pers.
De reden voor hun enthousiasme is duidelijk: zowel NSC als BBB staan er slecht voor in de peilingen. Nieuwe verkiezingen zouden weleens desastreus kunnen uitpakken voor deze partijen. Ook de VVD houdt de deur open, maar laat weten dat “alle opties worden onderzocht”. Partijleider Yesilgöz benadrukt dat haar partij “verantwoordelijkheid wil nemen”.
Verkiezingen of ‘over links’?
Voor een doorstart is wel steun nodig uit de oppositie. GroenLinks-PvdA, met afstand de grootste oppositiefractie, ziet dat niet zitten. “Wij willen zo snel mogelijk verkiezingen,” aldus fractievoorzitter Frans Timmermans. Hij acht de vorming van een stabiel kabinet zonder de PVV onrealistisch.
Ook SP, Denk en JA21 pleiten voor nieuwe verkiezingen. Volgens JA21-leider Joost Eerdmans is het gevaar groot dat een minderheidskabinet afhankelijk wordt van linkse partijen. “Dan krijg je meerderheden over links. Daar zou ik niet voor zijn,” stelt hij bij de NOS.
Toch zijn er ook partijen die nog wel ruimte zien voor een minderheidskabinet. De ChristenUnie noemt verkiezingen “niet direct nodig”. SGP-voorman Stoffer zegt dat zijn partij bereid is “verantwoordelijkheid te pakken” als dat nodig is. Hij noemt stikstof en asiel als dossiers waarop snel besluiten moeten worden genomen.
Als een doorstart mislukt, komen er nieuwe verkiezingen. Die zouden dan waarschijnlijk in het najaar plaatsvinden. Tot die tijd is het kabinet demissionair. Grote beleidsveranderingen worden dan uitgesteld.