Bij ING stijgen de kosten van betaalrekeningen met 10 tot 30 cent per maand, afhankelijk van het type rekening. Klanten van ABN AMRO betalen 60 cent per maand extra. Ook andere diensten, zoals creditcards en papieren afschriften, worden duurder.

De banken wijzen naar de sterk toegenomen lasten door regelgeving. Een woordvoerder van ABN AMRO legt uit bij NU.nl: “We zijn meer geld kwijt aan het monitoren van witwasactiviteiten van klanten.” ING zegt hetzelfde in andere woorden: “Het gaat om voortdurende inspanningen om het betalingsverkeer veilig, betrouwbaar en toekomstbestendig te houden.”

Voor consumenten betekent dat concreet dat ze jaarlijks tussen 1 en 7 euro extra kwijt zijn aan vaste bankkosten. Maar voor de banken lopen de kosten op tot honderden miljoenen per jaar, vooral door strengere controles op transacties en klanten. 

Europese druk op banken
De prijsstijgingen komen niet uit de lucht vallen. Sinds het Europese anti-witwasakkoord (AMLA) van 2024 moeten banken, notarissen en financiële instellingen hun klanten intensiever onderzoeken. De regels verplichten hen om ongebruikelijke transacties te melden en geldstromen te blokkeren die kunnen wijzen op witwassen of terrorismefinanciering.

In Nederland geldt hiervoor de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Die verplicht banken om elke klant en transactie te screenen, ook bij kleine bedragen of particuliere rekeningen. Die controles zijn arbeidsintensief en leiden tot steeds meer personeel, software en rapportages.

In een Kamerbrief benadrukte het kabinet eerder dit jaar dat banken, notarissen en andere financiële instellingen een cruciale poortwachtersfunctie vervullen binnen het financiële systeem. Zij moeten voorkomen dat crimineel geld wordt witgewassen of gebruikt voor terrorismefinanciering. Tegelijk erkent het kabinet dat deze taak zwaar en kostbaar is voor banken, en dat de overheid zich inzet voor “lastenluwe uitvoering” van de anti-witwasregels. Het toezicht blijft “essentieel voor de integriteit van het financiële stelsel”, maar moet volgens de brief wel meer risicogestuurd en proportioneel worden uitgevoerd, zodat banken zich kunnen concentreren op echte risico’s in plaats van op administratieve verplichtingen.

Nieuwe EU-autoriteit houdt toezicht
Vanaf 2027 wordt de uitvoering van het beleid strenger. Dan treedt de nieuwe Europese anti-witwasautoriteit (AMLA) in werking. Deze organisatie gaat grensoverschrijdende banken en andere risicobedrijven direct controleren. Nederland behoort tot de landen die voorop willen lopen bij de samenwerking tussen overheid en financiële instellingen.

Volgens de EU moeten de regels overal gelijk worden toegepast, zodat criminelen niet langer profiteren van verschillen tussen landen. Dat betekent echter ook dat Nederlandse banken — die al tot de strengste in Europa behoren — nog meer moeten investeren in toezichtsystemen.