De nieuwe terugkeerverordening vormt het sluitstuk van een reeks Europese migratiewetten. Waar eerdere afspraken de “voordeur” van het migratiebeleid regelden – strengere selectie aan de buitengrenzen – moet dit plan zorgen dat ook de “achterdeur” sluit. Azmani, die als rapporteur het wetgevingsproces leidt, wil dat alle EU-landen automatisch elkaars uitzetbesluiten erkennen. “Wie uit Hongarije weg moet, mag niet nog even de grens over om het in België of Nederland opnieuw te proberen,” verklaarde hij bij de presentatie van zijn voorstel in Brussel. Met een gezamenlijk systeem kunnen lidstaten sneller gegevens uitwisselen, zodat uitgeprocedeerde asielzoekers niet langer kunnen “shoppen” tussen landen.

Volgens Azmani is de gebrekkige terugkeer van afgewezen asielzoekers “de achilleshiel van het migratiebeleid”. “Veel mensen denken: als ik er eenmaal ben, dan blijf ik toch. Dat moet veranderen.” Om de terugkeer te versnellen, zet de EU in op nieuwe migratiedeals met Afrikaanse landen. Daar zouden uitgeprocedeerde migranten tijdelijk kunnen worden vastgehouden tot hun terugkeer is geregeld.

Het Nederlandse kabinet werkt aan een dergelijke overeenkomst met Oeganda. Azmani verdedigt dat plan tegenover het AD: “We sturen niemand naar een woestijn zonder toezicht. De omstandigheden moeten menswaardig zijn, maar we moeten ook realistisch zijn: dit is een noodmaatregel die moet helpen om illegale migratie af te schrikken.”

Vluchtelingenorganisaties hebben gewaarschuwd voor onmenselijke omstandigheden in dergelijke centra. Toch ziet Azmani het als een pragmatische stap die mensen ertoe kan bewegen vrijwillig terug te keren. De onderhandelingen over het voorstel worden de komende weken gevoerd met Europarlementariërs van linkse en rechtse fracties. Sommige lidstaten vrezen dat ze onevenredig veel werk moeten doen. Frankrijk is bijvoorbeeld bang dat het vooral migranten moet uitzetten die via Italië of Spanje binnenkwamen.