De aankondiging kwam woensdag na een kabinetsvergadering in München. CSU-minister van Binnenlandse Zaken Joachim Herrmann liet weten dat de AfD voortaan voorkomt in het Verzeichnis extremistischer Organisationen – een overzicht van organisaties die volgens de staat een bedreiging vormen voor de democratische rechtsorde.

De maatregel moet ervoor zorgen dat sollicitanten voor functies bij de overheid – zoals leerkrachten, rechters en agenten – worden gecontroleerd op hun politieke achtergrond. “Zij hebben een grote verantwoordelijkheid voor onze staat en moeten aantoonbaar opkomen voor de vrije democratische basisorde,” aldus Herrmann.

Volgens de minister is het opnemen van de AfD op de lijst “geboden” op basis van bevindingen van de Beierse binnenlandse veiligheidsdienst. Een lidmaatschap van de partij betekent niet automatisch uitsluiting van een overheidsfunctie, maar leidt wel tot extra controle. In individuele gevallen kunnen extra gegevens worden opgevraagd.

“Gelijkgesteld aan terroristen”
De AfD reageerde fel. Vice-fractievoorzitter Richard Graupner zei vorige week: “Dit is puur ideologisch gedreven. De opname plaatst de AfD op één lijn met terreurgroepen als Al Qaida, die ook op die lijst staan.”

De partij onderzoekt juridische stappen tegen het besluit. Ze spreekt van een politieke poging om haar leden uit overheidsfuncties te weren.

Het hoofd van de Beierse Staatskanselarij, Florian Herrmann (CSU), benadrukte dat de maatregel niet met terugwerkende kracht zal gelden. Huidige ambtenaren worden dus niet opnieuw doorgelicht.

AfD al sinds 2022 ‘verdacht’
De AfD in Beieren staat sinds 2022 als Verdachtsfall op de radar van de binnenlandse veiligheidsdienst. In juli 2024 oordeelde de rechtbank in München dat er “daadwerkelijke aanwijzingen voor anti-constitutionele activiteiten” binnen de partij bestaan. Ook zou de partij zich op een manier uitlaten die “democratische instituties en daarmee ook de rechtsstaat in diskrediet brengen”.

De lijst waarop de partij nu is geplaatst bevat meer dan 200 organisaties, waaronder extreemlinkse, extreemrechtse en islamistische bewegingen. De gevolgen van plaatsing op de lijst zijn niet nieuw: zo werd eerder dit jaar een onderwijskundestudent de toegang tot haar lerarenopleiding geweigerd omdat ze actief was binnen een radicaal klimaatoverleg in München, dat ook op de lijst staat.