Nederland mag mannelijke asielzoekers niet langer terugsturen naar België vanwege ‘systeemfalen’

Alleenstaande mannelijke asielzoekers die zich eerder in België meldden, mogen van Nederland niet langer naar dat land worden teruggestuurd. Dat heeft de Raad van State bepaald. Volgens de hoogste bestuursrechter is er sprake van "systeemfalen" in de Belgische opvang. De situatie is zo ernstig dat mensen op straat belanden en geen toegang hebben tot basisvoorzieningen.
De uitspraak heeft directe gevolgen voor het Nederlandse asielbeleid. Tot nu toe werden mannelijke asielzoekers die in België al asiel aanvroegen, op basis van de Dublinverordening alsnog teruggestuurd. Die Europese afspraak stelt dat het eerste land van aankomst verantwoordelijk is voor de asielprocedure
In België is al langere tijd sprake van een ernstig tekort aan opvangplekken. De regering in Brussel besloot in augustus 2023 om alleen nog gezinnen, vrouwen en kwetsbare personen op te vangen. Alleenstaande mannen kwamen op een wachtlijst terecht. Volgens recente cijfers wachten nog altijd ruim 1.800 mannelijke asielzoekers op opvang. Velen van hen komen terecht in de daklozenopvang – als daar al plek is. Vaak zijn ze volledig op zichzelf aangewezen.
De Belgische rechter oordeelde eerder dat dit beleid in strijd is met internationale verdragen. Toch houdt de Belgische overheid vast aan de huidige gang van zaken. Ze negeert rechterlijke uitspraken en betaalt opgelegde dwangsommen niet. De Raad van State noemt de houding van België “onverschillig” en spreekt van een fundamenteel probleem. Niet alleen is er te weinig opvang, ook ontbreekt het aan juridische bescherming. Asielzoekers krijgen onvoldoende toegang tot rechtsbijstand.
De bestuursrechter constateert dat de situatie sinds vorig jaar niet is verbeterd, maar juist verslechterd. In 2023 vond de Raad van State nog dat terugsturen naar België mogelijk was, ondanks de problemen. Toen konden asielzoekers zich ten minste nog wenden tot de daklozenopvang en medische hulp krijgen.
Nu concludeert de rechter dat dit niet langer het geval is. De Belgische opvang faalt structureel, en daarom mogen alleenstaande mannen er niet meer naartoe worden gestuurd.
Praatmee