Op 14 juli presenteerde de Europese Commissie een nieuwe app: een zogenaamde Mini-Wallet. De tool zit nu in de testfase en kan via je identiteitsbewijs, bankrekening of straks de Europese Digitale Identiteit controleren of iemand volwassen is. Dat klinkt technisch, maar de politieke gevolgen zijn groot.

Volgens de Commissie worden geen persoonlijke gegevens opgeslagen. Alleen de bevestiging dat je ouder bent dan 18. Toch klinkt bij critici het alarm. Zij vrezen dat deze app straks verplicht wordt voor toegang tot sociale media, forums of andere online content — en dat daarmee anoniem internetten definitief verleden tijd is. 

Van ‘aanbeveling’ naar verplichting
Op dit moment is de leeftijdscontrole alleen nog ‘aanbevolen’ in het kader van de nieuwe Digital Services Act. Maar verschillende landen — waaronder Spanje, Frankrijk, Italië en Oostenrijk — dringen al aan op wettelijke verplichting. De Deense minister van Digitalisering, Caroline Stage Olsen, liet weinig ruimte voor nuance: "Zonder goede leeftijdscontrole beschermen we kinderen online niet."

Frankrijk loopt voorop. President Emmanuel Macron wil kinderen onder de 15 weren van sociale media. Hij stelde: "De platforms kunnen de leeftijd van gebruikers controleren." 

Kritiek wordt verdacht gemaakt
De Duitse nieuwssite Apollo News stelt dat de maatregel in de praktijk het recht op online anonimiteit opheft. "Via deze verificatie kunnen politie en justitie eenvoudig de auteurs van anonieme berichten opsporen. Het recht op anonimiteit verdwijnt feitelijk."

Wat bedoeld is als bescherming, kan zo uitmonden in een situatie waarin burgers alleen nog met naam en gezicht hun mening durven te geven — of mogen geven.

In het Verenigd Koninkrijk is sinds vrijdag een soortgelijke wet van kracht: de Online Safety Act. Veel Britten ervaren hierdoor een digitale nachtmerrie, omdat de wet leidt tot massale contentblokkades, verplichte leeftijdscontroles en het plotseling verdwijnen van honderden websites en forums. Kritiek hierop wordt echter fel bestreden. De Britse staatssecretaris Peter Kyle vergeleek tegenstanders van leeftijdsverificatie zelfs met mensen die misbruik van kinderen zouden goedkeuren.