Gemeente Arnhem eert homo-activist die werd verdacht van ontucht met minderjarige

Arnhem heeft deze week een straatnaambord onthuld ter ere van homo-activist Jacob Anton Schorer, die tijdens zijn leven werd verdacht van ontucht met een minderjarige. In de wijk Rijkerswoerd kreeg Schorer een nieuw onderschrift bij zijn straatnaam: “Jurist en voorvechter van lhbtiqa+ rechten.”
Volgens de gemeente vertellen straatnamen “wie we willen herdenken, welke verhalen we willen doorgeven en welke waarden we belangrijk vinden in onze stad”, aldus een Facebook-bericht. Op de foto van de onthulling poseren wethouder inclusie Maurits van der Geijn en Ricardo Brouwer van COC Midden-Gelderland.
De keuze voor Schorer als symbool van emancipatie roept echter ook vragen op vanwege zijn persoonlijke geschiedenis. De jurist werd in 1903, op 37-jarige leeftijd, in Middelburg beschuldigd van seksuele contacten met een minderjarige jongen. Naar verluidt ging het om een 14-jarige jongen uit Goes. Hoewel het onderzoek destijds niet leidde tot een veroordeling, kwam er abrupt een einde aan zijn juridische loopbaan. Hij vroeg eervol ontslag aan en vertrok naar Duitsland.
Schorer werd door justitie bestempeld als een man “van zeer onzedelijke neigingen”. In de biografieën over hem staat dat de affaire hem zijn maatschappelijke positie kostte. Een jaar later publiceerde Schorer een omstreden artikel in het Nederlandse juridische tijdschrift Themis, waarin hij schreef: ‘Iemand die homosexueel is, kan zich zeer wel tot jongeren aangetrokken voelen zonder daarom iets strafbaars met hen voor te hebben.’
Relatie met jonge pleegzoon
Ook in zijn latere leven bleef Schorer onderwerp van discussie. In 1923 ontmoette hij, op 57-jarige leeftijd, de 16-jarige Duitse scholier Helmut Imhoff, die bij hem in huis kwam wonen als zogenoemde “pleegzoon”. Zulke vader-zoonverhoudingen kwamen in die tijd vaker voor onder oudere homoseksuele mannen uit hogere kringen. Desondanks waren er wel vragen over de aard van de relatie. De zedenpolitie rapporteerde dat Schorer met Helmut ‘den geheelen dag over homoseksualiteit spreekt’. Andere bronnen melden zelfs dat Helmut 'de grote liefde' van Schorer was.
Imhoff bleef tien jaar bij hem wonen, vertrok in 1933, trouwde later met een vrouw en kreeg een kind. Ondanks hun breuk bleven de twee bevriend. Imhoff sloot zich aan bij de Duitse nazi-partij en sneuvelde uiteindelijk aan het Oostfront. Schorer bleef zijn hele leven actief in de homo-emancipatiebeweging en werd later gezien als een van de eerste Nederlandse voorvechters voor homorechten.
Straatnaam als eerbetoon
Met het nieuwe straatnaambord wil de gemeente Amsterdam stilstaan bij Schorers bijdrage aan het lhbti-acitivmse. “De extra onderborden en QR-codes laten zien hoe rijk onze geschiedenis is en eren mensen die hebben bijgedragen aan het Arnhem van vandaag,” aldus de gemeente in een verklaring.
Schorer geldt binnen de homogeschiedenis als oprichter van de Nederlandse Afdeeling van het Wetenschappelijk Humanitair Komitee, de eerste homorechtenorganisatie in Nederland. Zijn nalatenschap wordt bewaard in de Schorer-collectie van het IHLIA-archief in Amsterdam.
Praatmee