Digitale dictatuur? AI zet burgers op lijsten zonder transparantie
![OpenAI OpenAI](https://images.nieuwrechts.nl/artikel-foto/e3d56e7fa4a6cbbe322656d430ab0adf/openai.jpg)
De Nederlandse overheid heeft onvoldoende grip op het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) binnen haar eigen systemen. Dat blijkt uit een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer. Volgens de onderzoekers ontbreekt een duidelijk overzicht van welke AI-systemen er worden gebruikt en worden risico’s nauwelijks in kaart gebracht. Dit leidt tot een zorgelijke situatie waarbij wetten mogelijk worden overtreden en burgers in gevaar komen.
Uit het rapport blijkt dat verschillende overheidsinstanties niet eens weten welke AI-toepassingen binnen hun eigen afdelingen draaien. Dit roept grote zorgen op over transparantie en toezicht. Algoritmes bepalen bijvoorbeeld welke burgers in een risicocategorie worden geplaatst en automatische gezichtsherkenning wordt steeds vaker ingezet zonder dat bekend is of deze systemen voldoen aan de wet.
Tweede Kamerlid Jesse Six Dijkstra (NSC) reageerde fel op de bevindingen en noemde het "typisch" dat de informatiehuishouding van de overheid zo chaotisch is. "Het is niet eens zo erg dat de linkerhand niet weet wat de rechterhand doet", zei hij in het radioprogramma Sven op 1. "Sterker nog: vaak weet de linkerhand niet eens wat de linkerhand doet."
Naast het gebrek aan interne controle wijst het rapport ook op de groeiende invloed van grote technologiebedrijven binnen de overheid. Veel AI-systemen zijn in handen van multinationals, waardoor Nederland afhankelijk wordt van externe partijen zonder volledige controle over hoe gegevens worden verwerkt. Dit vormt niet alleen een juridisch probleem, maar ook een potentieel gevaar voor de nationale veiligheid en privacy van burgers.
Six Dijkstra waarschuwt dat de overheid hiermee "werkelijk geen idee heeft waar ze mee bezig zijn". Doordat er geen gedegen risicoanalyses worden gemaakt, wordt de wet overtreden en lopen burgers het risico om onterecht in bepaalde systemen terecht te komen. Momenteel valt digitalisering onder staatssecretaris Zsolt Szabó, maar de vraag rijst of een aparte minister nodig is om orde op zaken te stellen. Hoewel Six Dijkstra respect heeft voor de staatssecretaris, betwijfelt hij of een minister direct alle problemen zal oplossen. Minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts houdt zich ook actief bezig met het dossier, maar de situatie blijft zorgwekkend.