Daarnaast krijgt de politie de mogelijkheid om gevaarlijke personen voor te dragen voor deportatie, zelfs als zij geen misdrijf hebben gepleegd. Volgens de regering moet het systeem strenger, duidelijker en veel moeilijker worden voor criminelen om in Zweden te blijven.

Strenger regime voor niet-uitzetbare vreemdelingen
Onder de huidige regels kunnen mensen die eigenlijk moeten worden uitgezet — bijvoorbeeld wegens misdrijven of vanwege veiligheidsrisico’s — in Zweden blijven wonen zolang hun uitzetting niet uitvoerbaar is. Ze krijgen dan een tijdelijke verblijfsvergunning, mogen werken, ontvangen uitkeringen en kunnen vrij reizen binnen de EU.

De regering vindt dat onhoudbaar. De nieuwe voorstellen moeten dat veranderen. Het uitgangspunt wordt om geen verblijfsvergunning meer te geven, maar het besluit tot uitzetting tijdelijk uit te stellen. De vreemdeling blijft formeel ongewenst, ook als deportatie nog niet mogelijk is.

Bovendien krijgt de overheid nieuwe mogelijkheden om toezicht te houden. De betrokkene kan worden verplicht zich te melden en mag bepaalde gebieden niet verlaten. Wie dit negeert, riskeert tot maximaal één jaar gevangenisstraf.

‘Als je een misdrijf pleegt, kies je ervoor niet in Zweden te zijn’
Minister van Migratie Johan Forssell is duidelijk over de motivatie achter het plan. Hij zegt: “Als je naar Zweden komt en een misdrijf pleegt, kies je er ook voor om niet in Zweden te zijn.”

Hij benadrukt dat criminelen die niet kunnen worden uitgezet geen normale rechten meer mogen hebben. “We moeten er bijvoorbeeld voor zorgen dat veroordeelde criminelen die momenteel niet uitgezet kunnen worden, niet mogen blijven werken of Zweedse uitkeringen mogen ontvangen. Het gaat erom op te komen voor slachtoffers van misdrijven en voor iedereen die doet wat goed voor hen is.”

Ook de veiligheidspolitie Säpo en de Migratiedienst krijgen meer instrumenten om toezicht uit te oefenen op personen die wachten op hun uitzetting.

SD: ‘Volstrekt onredelijk dat deze mensen uitkeringen krijgen’
Volgens Ludvig Aspling, migratiewoordvoerder voor de Zweedse Democraten, wordt het oude systeem misbruikt. Hij wijst erop dat mensen die om veiligheidsredenen of wegens zware misdrijven zijn uitgezet, nog steeds inkomenssteun kunnen krijgen als hun deportatie niet direct kan worden uitgevoerd.

Hij noemt dat onacceptabel: “Zulke mensen kunnen zelfs inkomenssteun en andere uitkeringen en toeslagen ontvangen, wat volstrekt onredelijk is.”

Daarom komt er nu een nieuw systeem: “We voeren nu een nieuw systeem in dat betekent dat zulke mensen in Zweden een minimum aan rechten en vrijheden krijgen, met als doel dat ze het land zo snel mogelijk verlaten.”

Nieuwe woonregels en beperkingen
Wie wacht op uitzetting moet straks wonen in een opvanglocatie van de Migratiedienst. Alleen daar heeft men nog recht op financiële ondersteuning. Privé wonen of werken wordt vrijwel onmogelijk gemaakt.

Het doel is om te voorkomen dat mensen zich blijvend vestigen terwijl hun verblijfsrecht formeel is ingetrokken. De wetswijzigingen moeten op 1 mei 2026 in werking treden.

Politie kan straks deportatie aanbevelen
Naast de strengere regels voor niet-uitzetbare personen ligt er een tweede voorstel op tafel. Dit voorstel, dat enkele dagen geleden aan de politie werd gepresenteerd, geeft de autoriteit het recht om gevaarlijke buitenlanders te identificeren die moeten worden uitgezet, zelfs als zij niet zijn veroordeeld voor een misdrijf.

Voorwaarde is wel dat de persoon geen Zweedse nationaliteit heeft. Het idee komt voort uit een onderzoek naar de wet die speciale controle mogelijk maakt op bepaalde buitenlanders (LSU), ingezet bij personen die een ernstig veiligheidsrisico vormen of worden verdacht van mogelijke betrokkenheid bij terrorisme. Deze nieuwe bevoegdheid zou ook gelden voor mensen die volgens de politie sterke banden hebben met criminele netwerken.

Minister van Justitie Gunnar Strömmer benadrukt tegenover TT dat voorzichtigheid geboden blijft: “We zullen analyseren wat het onderzoek te melden heeft. Maar het is belangrijk om te benadrukken dat dit uiteraard een concreet en tastbaar verband met een dergelijk misdrijf vereist, en ook een zekere ernst van het misdrijf.” Het voorstel gaat nu de consultatiefase in.

Naar een harder migratiebeleid
De twee voorstellen laten zien dat Zweden zijn migratiesysteem verder aanscherpt. Het land worstelt al jaren met bendecriminaliteit, verhoogde veiligheidsrisico’s en een groeiend aantal uitzettingszaken die niet kunnen worden uitgevoerd.

Met deze maatregelen wil de regering voorkomen dat gevaarlijke of criminele buitenlanders dezelfde rechten krijgen als mensen die wel een wettelijke verblijfsstatus hebben.