Ministerie twijfelt over handhaving: wanbetaling onder Oekraïeners loont

Sinds 1 januari moeten werkende Oekraïense vluchtelingen die in gemeentelijke opvang verblijven een eigen bijdrage betalen. Maar als zij weigeren dit te doen, kunnen gemeenten het bedrag niet met een dwangbevel afdwingen. Dit zorgt voor grote frustratie bij lokale overheden, die waarschuwen dat de pakkans laag is en de kosten van rechtszaken waarschijnlijk hoger uitvallen dan de opbrengst.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) luidt de noodklok over de gebrekkige mogelijkheden om de bijdrage te innen. Op dit moment moeten gemeenten via civiele procedures proberen het geld alsnog te krijgen. Dit is tijdrovend, duur en arbeidsintensief, stelt de VNG. Veel gemeenten zullen er dan ook niet aan beginnen, waardoor de regeling in de praktijk grotendeels onuitvoerbaar is.
Volgens de gemeentekoepel ontstaat er een risico op massale betalingsweigering, omdat Oekraïense vluchtelingen weten dat er nauwelijks handhaving mogelijk is. Zonder financiële consequenties kan de regeling haar doel volledig missen.
De VNG heeft het ministerie van Asiel en Migratie opgeroepen om met spoed een oplossing te vinden. De gemeentekoepel stelt voor om een bepaling toe te voegen aan de Tijdelijke Wet opvang ontheemden Oekraïne, zodat lokale overheden direct via een dwangbevel kunnen innen.
Het ministerie erkent dat er een probleem is, maar benadrukt dat het eerst wil onderzoeken of een dwangbevel daadwerkelijk toegevoegde waarde heeft. Minister Marjolein Faber (PVV) is in gesprek met de VNG over de kwestie, maar waarschuwt dat een wetswijziging tijd kost. Een snelle oplossing lijkt er voorlopig dus niet te komen.
Zolang er geen nieuwe handhavingsmogelijkheden komen, vrezen gemeenten dat zij met onbetaalde rekeningen blijven zitten. Dit vergroot de druk op de gemeentelijke begrotingen en leidt tot oneerlijke situaties tussen inwoners die wél moeten betalen en Oekraïense vluchtelingen die de dans ontspringen.