Geheime NAVO-doelen sturen Nederlands beleid buiten de Kamer om

De NAVO legt Nederland weerbaarheidsdoelen op die veel verder gaan dan alleen het leger. Het gaat om de continuïteit van de samenleving, energievoorziening, opvang van gewonden en zelfs transport en communicatie. Toch zijn de documenten geheim, ook voor de Tweede Kamer. Forum voor Democratie (FVD) luidt de noodklok: de democratische controle zou hiermee buitenspel worden gezet.
Uit antwoorden van het ministerie van Justitie en Veiligheid op Kamervragen van FVD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen blijkt dat Nederland zich in 2023 tijdens de NAVO-top in Vilnius heeft vastgelegd op deze zogeheten Resilience Objectives. Die afspraken zijn politiek bindend. Ze worden uitgewerkt door de betrokken ministeries, maar de Kamer heeft geen inzage in de volledige inhoud .
Van Houwelingen noemt dat gevaarlijk: 'U denkt misschien: "NAVO-weerbaarheidsdoelstellingen, ze zijn geheim, ook voor de Tweede Kamer en politiek bindend, oké, dat is zorgelijk, maar het betreft toch alleen ons leger?" Niet dus', schrijft hij op X.
De doelstellingen zijn een nadere invulling van eerder vastgelegde baseline requirements. Die gaan over zeven civiele terreinen: de continuïteit van het bestuur, de energievoorziening, opvang van grote groepen mensen, levensbehoeften, medische zorg, communicatie en transport. Ministeries zijn zelf verantwoordelijk voor de uitwerking. Hoe bewindspersonen precies worden geïnformeerd, verschilt per departement, staat in de antwoorden.
Onzekerheid rond hoofdlijnenakkoord
FVD wilde weten of ook de onderhandelaars van het hoofdlijnenakkoord op de hoogte waren van deze verplichtingen. Daarover wilde het kabinet niets zeggen. Wel benadrukte minister David van Weel (Justitie) dat de NAVO-doelen al zijn opgenomen in het regeerprogramma: “We zetten in op de continuïteit van de samenleving en economie, en versterking van de krijgsmacht en de civiele ondersteuning daaraan. Onderdelen die we hierin meenemen zijn versterkte civiel-militaire samenwerking, de NAVO-weerbaarheidsdoelen en EU-initiatieven.”
Voor Van Houwelingen is dat een doorn in het oog. Volgens hem wordt de Kamer zo buitenspel gezet. Eerder sprak hij van “schandalig” en beschuldigde hij ministers ervan de waarheid te omzeilen. Zijn motie om afstand te nemen van de geheime NAVO-doelen haalde het niet. Slechts 21 Kamerleden stemden voor. Zelfs de PVV, normaal kritisch op internationale verdragen, stemde tegen.
De NAVO-doelen raken niet alleen de krijgsmacht, maar ook het dagelijks leven van burgers. Van energievoorziening tot voedselzekerheid: de afspraken verplichten Nederland maatregelen te nemen die het parlement niet kan controleren. Dit doet denken aan de juridisch bindende afspraken die de Nederlands regering in het verleden met het World Economic Forum sloot.
Praatmee