Historicus weigert term 'tot slaaf gemaakt' te gebruiken bij NPO

De taalstrijd rond het woord slaaf laait opnieuw op. Waar in Nederland de afgelopen jaren steeds vaker het Amerikaanse begrip “tot slaaf gemaakt” werd gebruikt, kiest historicus Ellen Neslo juist nadrukkelijk voor het oorspronkelijke woord. Niet uit ongevoeligheid, zegt ze, maar uit nauwkeurigheid. In een gesprek bij VPRO Boeken legt ze uit waarom ze die keuze maakt en waarom volgens haar de vormdiscussie te groot is geworden.
Neslo verscheen in de uitzending om te praten over haar boek De schat van de vrijheid, waarin ze het levensverhaal reconstrueert van haar voorouder Paulina (1768–1861). Paulina werd geboren in slavernij en maakte — uitzonderlijk — haar vrijheid mee. Tijdens haar onderzoek ontdekte ze dat ze afstamt van zowel slaven als slavenhouders. Het maakte haar taalkeuze niet voorzichtiger, maar juist preciezer.
In het gesprek benadrukt Neslo dat het woord slaaf historisch gezien de correcte term is. Wanneer de presentatrice vraagt waarom zij geen gebruik maakt van tot slaaf gemaakt, antwoordt Neslo: „Ik zou bijvoorbeeld willen kiezen om slaaf te gebruiken zoals ik het ook in het boek gebruik. En dat doe ik met een hele bewuste reden. Juridisch gezien, historisch gezien en taalkundig gezien zegt het woord slaaf genoeg.”
Historicus Ellen Neslo legt uit waarom ze het woord “slaaf” gebruikt in haar boek en niet het Amerikaanse “tot slaaf gemaakt”. pic.twitter.com/uHP2QMgtEN
— jeroen 🇺🇦🇳🇱🐈 (@N_eoreJ) November 18, 2025
Volgens Neslo is de moderne toevoeging niet nodig om duidelijk te maken dat slavernij dwang was: „Niemand kiest ervoor om slaaf te zijn. Dus de toevoeging tot slaaf gemaakt vind ik eigenlijk… absoluut overbodig.”
‘Het is uit Amerika komen overwaaien’
De presentatrice vraagt waarom de term tot slaaf gemaakt dan zo veel gebruikt wordt. Neslo zegt: „Het is uit Amerika komen overwaaien. En ik denk dat men het belangrijk vond om te laten zien… hoe afschuwelijk het was.” Maar volgens haar wordt het echte probleem daarmee omzeild: „Je moet niet het woord aanpassen, maar je moet de betekenis uitleggen.”
In musea, universiteiten en journalistieke redacties werd de afgelopen tien jaar massaal overgestapt op het Amerikaanse begrip 'enslaved people'. Het moest afstand creëren van de ontmenselijkende lading van het woord slaaf. Toch waren er ook historici die vonden dat hiermee een nieuwe laag taalactivisme werd ingevoerd die niet overeenkomt met de termen in archieven, wetten en documenten.






















































