Volgens Brussel is de maatregel nodig omdat betaalbare woningen in steeds meer lidstaten schaars worden. Nederland behoort tot de landen waar de druk op de woningmarkt groot is. De Commissie ziet de versoepeling als onderdeel van een bredere Europese aanpak.

Ruimte voor middenhuur
Met het besluit krijgen overheden meer mogelijkheden om woningcorporaties of andere ontwikkelaars financieel te ondersteunen. Demissionair minister Mona Keijzer is daar tevreden over. ‘Overheden krijgen de mogelijkheid om woningcorporaties of andere ontwikkelaars financieel te steunen voor de bouw van middenhuurwoningen, waar dat nu alleen is toegestaan voor sociale huurwoningen’, aldus De Telegraaf.

Door de aangepaste regels kunnen woningcorporaties goedkoper lenen. Dat maakt het volgens betrokken partijen mogelijk om jaarlijks ongeveer 5000 middenhuurwoningen extra te bouwen. Deze woningen komen bovenop de 30.000 sociale huurwoningen die corporaties vanaf 2029 hebben toegezegd.

De maatregel is onderdeel van een groter Europees pakket. Brussel wil ook steden helpen waar veel woningen verdwijnen naar toeristische verhuur via platforms als Airbnb. Daarnaast erkent de Commissie dat vergunningverlening vaak traag verloopt.

Omgevingswet en stikstof
Opvallend is dat Brussel de Nederlandse Omgevingswet noemt als positief voorbeeld. De Commissie stelt: ‘Door de aanpak van “je hebt een vergunning nodig, tenzij” te veranderen in “je hebt geen vergunning nodig, tenzij”, heeft de Omgevingswet de vergunningstermijn verkort van 26 weken naar 8 weken.’

Wat niet wordt benoemd, is de rol van de stikstofcrisis. In Nederland lopen veel bouwprojecten vast door juridische procedures rond stikstof. Vorige week stelde Brussel wel voor om stikstofregels tijdelijk opzij te schuiven voor groene energieprojecten.

Kritiek uit de markt
Niet iedereen is enthousiast over de versoepeling. Vastgoed Belang waarschuwt tegenover De Telegraaf voor een ongelijk speelveld. Directeur Edward Touw wijst erop dat commerciële beleggers geen toegang hebben tot dezelfde goedkope leningen. ‘Wij moeten ook toegang hebben tot de garanties van het waarborgfonds als we middenhuurwoningen willen bouwen, net zoals de corporaties.’

Volgens Touw is er geen sprake van marktfalen. De middenhuur functioneerde volgens hem goed, totdat toenmalig woonminister Hugo de Jonge ingreep en huren maximeerde. Daardoor werd bouwen verliesgevend en zijn subsidies nu nodig.

Ook econoom en oud-directeur van De Nederlandsche Bank Lex Hoogduin is kritisch over de Brusselse rol. Hij schrijft op X: ‘De EU gaat zich ook met huizenmarkten bemoeien: mission creep.’

Woningcorporaties reageren juist positief. Door lagere financieringskosten en hogere huren kan dit segment weer rendabel worden. Een woordvoerder van Aedes is hoopvol tegenover De Telegraaf: ‘We gaan ervan uit dat deze middenhuurwoningen leiden tot een betere doorstroming op de woningmarkt en tot een betere leefbaarheid in de wijken.’