De beoogde hervorming van de box 3-belasting is opgetuigd door staatssecretaris Van Rij, omdat de Hoge Raad in 2021 oordeelde dat de huidige in strijd is met de grondrechten. Voor het innen van belasting werd er namelijk niet gekeken naar het werkelijke rendement, maar werden er fictieve rendementspercentages gebruikt. Dit was volgens de Hoge Raad een aantasting van het eigendomsrecht.

Van Rij kreeg de taak om de box 3-belasting te hervormen, maar dit verloopt allerminst soepel. Ook de nieuwe versie van de wet blijkt namelijk in strijd te zijn met de wet, betoogt advocaat-generaal Peter Wattel. Mocht de Hoge Raad zijn advies opvolgen, wat wel gebruikelijk is, dan kan dit grote consequenties hebben voor het innen van de vermogensrendementsheffing.

De nieuwe box 3-belasting is al langer een hoofdpijndossier in de politiek. Critici vrezen namelijk dat de overheid, met de torenhoge vermogensbelasting, de aanval opent op het privé-bezit van Nederlanders. Voornamelijk bij landbouwgrond is deze zorg groot. De overheid zou rekening houden met het torenhoge rendement van 6,17 procent, terwijl volgens onderzoeker Evert Mouw veel landbouwgronden niet boven de 2 procent rendement uitkomt. Dit zou betekenen dat de gronden in box 3 onevenredig veel belast gaan worden. Mouw concludeert na een rekensommetje dat het zou gaan om zo'n 150 procent vermogensbelasting.

Onterecht geïnde belasting
Het is niet de eerste keer dat de box 3-belasting leidt tot onvrede onder burgers. Het kabinet heeft namelijk 1,3 miljoen spaarders onterecht veel geld ontnomen middels een hoge vermogensbelasting ('box 3-belasting').

Het kabinet hoopte aanvankelijk onder een enorme terugbetaling van 4,1 miljard euro uit te komen dankzij nieuwe bureaucratische regels, maar er dreigde begin dit jaar een stortvloed aan juridische procedures. Daarom kondigde staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën) in januari aan dat er wellicht toch een compensatieregeling mogelijk zal zijn.

Maar tegenstanders stellen dat deze compensatie niet genoeg is. In januari werd bekend dat ze de zaak voor de rechter wilden gaan brengen, wellicht zelfs tot aan het Europese Hof.