John van Tilborg is de directeur van stichting Inlia in Groningen, die uitgeprocedeerde asielzoekers opvangt. Hij luidt nu de noodklok bij EenVandaag. "Er lopen nu mensen vrij rond waar geen zicht op is", zegt hij. "Niemand weet waar ze zijn, hoe ze zijn. En ze gebruiken niet hun medicatie." Deze groep bestaat uit criminele vreemdelingen die het land moeten verlaten vanwege strafbare feiten, maar vaak blijven ze zonder toezicht en zorg achter.

Deze personen, bekend als VRIS'ers (vreemdelingen in de strafrechtketen), zitten eerst hun straf uit en worden daarna verondersteld het land te verlaten. Echter, vaak belanden ze op straat omdat ze geen recht meer hebben op voorzieningen en medische zorg.

Een voorbeeld is een 42-jarige Iraniër, veroordeeld in 2018 na een geweldsincident. Hij verloor zijn verblijfsstatus en kampt met grote psychische problemen. Omdat hij niet naar Iran uitgezet kan worden, staat hij op het punt zonder begeleiding op straat te belanden. De rechtbank in Zutphen benadrukte het belang van de zaak voor zowel de man zelf als de samenleving.

Veel geannuleerde vluchten
Sinds 2020 moesten 2.500 VRIS'ers gedwongen vertrekken, maar slechts 410 deden dat zelfstandig. Er werden 810 vliegtickets geannuleerd en 1.080 uitzettingen mislukten. Dit omvat 25 ex-tbs'ers met verplichte psychische behandelingen, waarvan de uitzetting vaak faalt door nieuwe procedures of non-coöperatie van het land van herkomst.

Van Tilborg pleit voor een speciale opvangvoorziening: "Ik pleit al heel lang voor een aparte opvangvoorziening die zodanig is ingericht dat je de risico's voor de samenleving kunt minimaliseren." Zijn opvang huisvest nu ook psychiatrische patiënten en is niet bang om mensen met problemen op te vangen. Echter, sommige individuen zijn te risicovol om tussen anderen geplaatst te worden.

Illegaliteit strafbaar maken
De VVD is tegen het voorstel voor een speciale voorziening. Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans stelt dat uitgeprocedeerde asielzoekers vrijwillig kunnen terugkeren, en pleit voor strengere maatregelen tegen diegenen die blijven. "Dat kan met een ongewenstverklaring, waarbij een asielzoeker ook bestraft wordt, of door illegaliteit strafbaar te stellen, als diegene niet vertrekt."

De situatie benadrukt de noodzaak voor een gebalanceerde aanpak die zowel de veiligheid van de samenleving als de rechten en het welzijn van de betrokken individuen waarborgt.