Nieuwe VWS-minister ontkent geheime NAVO-verplichtingen: Kamer verbaasd

Een uitspraak van de nieuwe demissionaire minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Daniëlle Jansen, heeft tot grote verwarring geleid in de Tweede Kamer. Volgens haar zijn er geen NAVO-verplichtingen op het gebied van pandemische paraatheid. Die uitspraak staat haaks op wat haar voorganger Agema eerder meerdere malen beweerde – in debatten, interviews én Kamerstukken.
Tijdens een debat vroeg Kamerlid Pepijn van Houwelingen (FVD) aan minister Jansen wat zij wist over de NAVO-afspraken over pandemische paraatheid. Haar antwoord was kort en krachtig: "Er zijn geen NAVO-verplichtingen." Van Houwelingen reageerde verbijsterd: "Hoor ik de minister nou zeggen dat er, in tegenstelling tot wat door minister Agema wel tien, twintig keer gezegd is, helemaal geen sprake is van NAVO-verplichtingen op het gebied van pandemische paraatheid? Hebben we dat allemaal verzonnen?"
De minister herhaalde haar standpunt: "De minister kan het er dus ook niet over hebben gehad."
Onlangs liet de nieuwe minister van Zorg ons in een debat weten dat er helemaal geen “NAVO-verplichtingen” zouden zijn op het gebied van pandemische paraatheid. In tegenspraak tot wat haar voorganger, minister Agema in de Kamer (zie https://t.co/uPfR8qDonj), in de media (zie… pic.twitter.com/DXd4MiteQn
— Pepijn van Houwelingen (@PvanHouwelingen) July 10, 2025
Van Houwelingen liet het er niet bij zitten. Hij wees op uitspraken van Agema voor de camera, in de Kamer en in schriftelijke antwoorden: "Keer op keer heeft minister Agema, uw ambtsvoorganger, heel duidelijk gezegd ‘vanwege NAVO-verplichtingen’. Dat heeft ze zes, zeven keer gedaan. ‘Daar zijn we aan gehouden’, heeft ze meermaals gezegd. Het staat ook in antwoorden op Kamervragen. Dus dan kan de minister hier nou toch niet zeggen dat er geen verplichtingen vanuit de NAVO zijn?"
Een kwestie van woorden?
Volgens minister Jansen is er geen sprake van verplichtingen, maar van een ‘verzoek’ van de NAVO. Van Houwelingen merkte op dat het kabinet in eerdere documenten dit ‘verzoek’ als politiek bindend beschouwde. Hij vond het dan ook onterecht om het af te doen als vrijblijvende suggestie: "Dan kan de minister toch niet zeggen ‘het is een verzoek’, alsof het om een lobbyorganisatie gaat?"
Hij concludeerde scherp: "Deze minister is dus helemaal niet ingelezen en weet helemaal niet waar ze het over heeft."
Wob-onderzoeker Cees van den Bos noemt de ontkenning van Jansen "semantische trucjes omtrent het begrip ‘verplichting’." Volgens hem speelt het ministerie met woorden, terwijl het eerdere beleid duidelijk was over de NAVO-afspraken.
Agema wél duidelijk over NAVO-afspraken
Voormalig minister Agema verwees in debatten en mediaverklaringen expliciet naar verplichtingen die voortkwamen uit NAVO-afspraken. In een schriftelijk antwoord op Kamervragen aan Kamerlid Eelco Dekker (FVD) schreef ze op 21 juni 2025 nog: “Nederland is binnen de NAVO overeengekomen om de pandemische paraatheid op orde te brengen. Deze afspraken zijn onderdeel van bredere veiligheidsdoelstellingen en worden door het kabinet als politiek bindend beschouwd.”