Hoekstra presenteerde het doel in juli, maar sindsdien is de druk alleen maar toegenomen. Zelfs binnen de Europese Commissie wordt nu rekening gehouden met een afzwakking.

Tegenwind uit de grote lidstaten
Om de 90 procent te halen, gaf Hoekstra landen ruimte om een deel van hun uitstoot te compenseren in het buitenland. Staten mogen bijvoorbeeld bomen planten in Zuid-Amerika of fabrieken vergroenen in India. Die zogenoemde buitenlandse klimaatwinst mocht tot drie procent meetellen. Toch lijkt dat niet genoeg om de plannen door alle 27 lidstaten te loodsen.

Frankrijk maakt zich zorgen over de luchtvaart- en staalindustrie. Duitsland wil de auto-industrie beschermen. Beide landen dringen aan op een soepeler doel.

Von der Leyen zoekt balans
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen probeerde de gemoederen te sussen met een brief aan de EU-landen. Ze schrijft dat het doel “lager dan 90 procent kan zijn”, zolang de EU het verschil compenseert buiten Europa. Ook beloofde ze steun voor bedrijven die moeten vergroenen.

Daarmee hoopt ze vooral Frankrijk en Duitsland over de streep te trekken. Maar binnen de Commissie klinkt ook zorg dat een lagere lat het klimaatbeleid van de EU ondermijnt.

Het demissionaire kabinet steunt Hoekstra’s lijn. Volgens Den Haag kan de EU haar uitstoot verminderen zonder de economie te schaden. “Het versterken van het EU-concurrentievermogen en het omlaag brengen van de uitstoot gaan hand in hand,” stelt het kabinet. Wel wil Nederland extra maatregelen om burgers en bedrijven te helpen de doelen te halen.

Twijfel over nut van tussendoel
Niet iedereen ziet nut in een apart doel voor 2040. Sommige EU-landen stellen dat Europa, als het huidige beleid wordt voortgezet, sowieso rond de 88 procent minder uitstoot bereikt. Zij vinden dat een nieuw wettelijk doel vooral symboolpolitiek is.

Tegenstanders van afzwakking wijzen juist op het tegenovergestelde: het klimaatbeleid staat op steeds meer punten onder druk. Een wet tegen ontbossing is al twee keer uitgesteld, duurzaamheidsregels zijn afgezwakt, en zelfs het plan om benzine- en dieselauto’s in 2035 te verbieden wankelt.

Een definitieve keuze wordt donderdag niet verwacht. De EU-leiders bespreken vooral de politieke richting. Over twee weken volgt een aparte bijeenkomst van klimaatministers. Die moeten de lijnen uit Brussel vertalen naar concrete maatregelen.