HJ Schoo-lezing: 'Minister Yeşilgöz, baseer uw beleid op juiste grondslagen en het gaat goed komen'

Opinie 15 september 2022 8 minuten Paul Cliteur
Cliteur

In een eerdere aflevering over de H.J. Schoo-lezing van onze minister van justitie, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, heb ik het eerste deel van haar verhaal geanalyseerd. Ik ga nu verder met het tweede deel.

Waarom zoveel aandacht voor deze lezing? Omdat in die redevoering een heel programma ligt voor een nieuw beleid op het terrein van justitie (rechtsstaat) en veiligheid (bestrijding van geweld). Een beleid dat het oude beleid corrigeert. Met name het beleid van haar voorgangers Hirsch Ballin, Donner, Grapperhaus, van CDA-huize. En in iets mindere mate van haar voorganger van de VVD, Ivo Opstelten.

Bijstelling van dat justitie- en veiligheidsbeleid is dringend gewenst. CDA-ministers van justitie hebben over het algemeen een verkeerde visie. VVD-ministers helemaal geen visie.

Allebei zijn gevaarlijk.

Dilan Yeşilgöz geeft met verschillende opmerkingen aan de “verkeerde visie” van haar CDA-collega’s af te wijzen. Maar daarmee dreigt alsnog dat “geen visie” (Opstelten) de lijn wordt. Dat zij zich voegt in het algemene patroon van de VVD. Immers “visie” – dan moet je naar de oogarts. Gaat dat met haar gebeuren?

Dat is heel goed mogelijk. Maar die mooie plannen in de rede dan? Ach ja. Dat zit zo: de geschiedenis wijst uit dat VVD-politici altijd ongeveer één jaar voor de verkiezingen concessies gaan doen in verbale zin (niet in daden!) aan de rechterkant van het politieke spectrum (PVV, FVD, BBB). Dit om te voorkomen dat hun partij wordt weggevaagd bij de verkiezingen.

Zo gaf minister Edith Schippers (VVD) in 2016 een “rechtse” Schoo-lezing. Want in 2017 waren de verkiezingen. D66, GroenLinks, PvdA en andere linkse partijen vinden dat niet erg, want zij weten dat “rechtse praat” van een VVD-politicus voor de verkiezingen niets voorstelt. Het is als linkse politicus ook verstandig daar niets over te zeggen. Waarom zou je? Het linkse beleid gaat gewoon onverminderd voort. VVD-politici maken gewoon wat ketelmuziek. Die ketelmuziek moet je ze gunnen. Je moet alleen de strijd aangaan met de VVD wanneer het risico bestaat dat rechtse ketelmuziek zich vertaalt in echt beleid. En dat is zo goed als nooit.

Voor premier Rutte wordt het maken van die ketelmuziek steeds moeilijker. Nieuwe gezichten kunnen dat altijd beter. En Dilan Yeşilgöz is een nieuw gezicht. Zij kan dus op dit moment alles zeggen waarvan rechtse kiezers denken “dat is mij uit het hart gegrepen”. Vervolgens denken die rechtse denkers dan: ik ga stemmen op de VVD, want zoals deze nieuwkomer Yeşilgöz het zegt zal het ook wel in beleid neerdalen. Nee dus.

Maar dit gezegd hebbende ga ik toch verder met het analyseren van haar lezing, want daarin zitten elementen die goed zijn. Elementen die eens, ik hoop vóór de Apocalyps, werkelijkheid moeten worden in Nederland.

Het goede element in haar lezing. Laten we daar eens mee beginnen. Wat is dat? Dat is dat ze 2002 (moord op Fortuyn) en 2004 (moord op Van Gogh) aanwijst als gebeurtenissen in de Nederlandse geschiedenis die enorm belangrijk zijn geweest. Die bepalen wat we geworden zijn. “l’homme est ce qu’il se fait”, zegt Sartre: de mens is wat hij zich heeft gemaakt. Maar een andere filosoof, uw dienaar, zegt: “de mens is wat hij heeft laten gebeuren.” En 2002 en 2004 hebben wij laten gebeuren. Nee, dat is ons niet overkomen.

Terug naar de minister. Alleen al door 2002 en 2004 te noemen, heeft zij een daad gesteld. Door die jaartallen te noemen is, in zekere zin, de geest uit de fles. Wie daarover gaat nadenken kan komen tot een realistische inschatting van de veiligheidsrisico’s waarmee Nederland wordt geconfronteerd. Niet het veiligheidsrisico dat verbonden is met de hopeloze strijd tegen de drugscriminaliteit. Ja, die is er ook. Maar ik concentreer mij nu even op de ideologische uitgangen. En die zijn verbonden met 2002 en 2004.

Laten we zien hoe de minister met deze twee zaken verder gaat. En laten we proberen aan te geven waar haar interpretatie de mist ingaat. Zij schrijft: “Velen in ons land gingen na die moorden de straat op. Ze schreeuwden, klapten en huilden. Om de laffe moorden en het verlies van de levens van deze twee mensen. Maar misschien ook omdat ze voelden dat van henzelf iets was afgenomen.”

Klopt redelijk. Jihadisten (Mohammed B.) “laf” noemen, is niet helemaal goed. Volkert van der G. “laf” noemen ook niet. Uiteindelijk moet je als moordenaar de daad willen plegen, levenslange gevangenisstraf riskeren, dus “laf”, nee. Maar natuurlijk wel verwerpelijk, smerig, enfin, dat kan naar believen worden aangevuld.

Veel beter is weer dat de minister zegt dat de mensen “voelden dat van henzelf iets was afgenomen.” Wat werd mensen afgenomen met de moord op Fortuyn? Een premier die zou gaan doen wat een groot deel van het volk wilde. Volkert wist dat. En precies daarom had hij ook die moord gepleegd. De moord op Fortuyn beroofde ons dus van een zelfgekozen politieke toekomst. Wat we daarna aan politieke leiders zouden gaan krijgen zouden gaan doen wat we niet wilden. En dat gaat al 20 jaar voort. Voorvoelden we dat in 2002 ook? Voorvoelden we dat 2002 ook de moord op de democratie was?

Dan: wat werd ons afgenomen door de moord op Van Gogh? Een mens. Een interviewer. Een polemist. Een filmmaker. Maar ook een vrijheid. De vrijheid om intolerante religieuze opvattingen te kritiseren en ons daarmee te wapenen voor de ondergang van onze cultuur van vrijheid.

Dank u, minister, dat u dit nu heeft geformuleerd. Nog nooit heeft iemand in uw positie dat gedaan. Hirsch Ballin niet. Donner niet. Grapperhaus niet. De koningin niet.

De minister formuleert wat de mensen in 2002 en 2004 werd afgenomen als: “Hun eigen onbevangenheid, en daarmee ook een deel van hun vrijheid.” Ook niet slecht. Zij voegt toe: “Zo voelde het in elk geval voor mij persoonlijk.” Ja, prima, maar dat “gevoel” van u gaan we ook wat inhoud geven. Dat gevoel is namelijk zuiver, maar we moeten expliciteren dat het ook een terecht gevoel was.

“Een hardere klap in het gezicht van de rechtsstaat, kon ik mij niet voorstellen. Ik verwachtte dan ook een compromisloze reactie. Dat Nederland pal zou staan voor de vrijheid van meningsuiting.”

Jawel, excellentie. Dat verwachtte u goed. Had ik ook verwacht.

“Maar ik schrok van wat er in werkelijkheid gebeurde. In een deel van de reacties klonk twijfel door. Misschien was het toch beter om een toontje lager te zingen, zo leken sommigen te vinden.”

Inderdaad, excellentie. Maar laten we even man en paard noemen. De volksschrijver Geert Mak ging een boekje schrijven waarin hij niet Mohammed B. aanklaagde maar Theo van Gogh. En Ian Buruma ging stukjes in de NRC schrijven waarin hij hetzelfde deed. Doen ze nu nog steeds overigens! Wie wordt vermoord door een jihadist, heeft dat aan zichzelf te wijten. Immers verkeerde toon. Te hard. Schofferend. Zielig voor de geloofsgemeenschap. Ik heb die theorie zelf in die tijd genoemd de “eigen schuld-theorie”. 

“De reacties op de moord op Van Gogh en de arrestatie van Nekschot laten zien dat ons land een moeizame relatie heeft met religiekritiek.”

Ja, daar heeft de minister weer helemaal gelijk in. En wat moeten we daar dus aan doen? Juist, religiekritiek beschermen! Dus aangeven hoe belangrijk dat is. Een beroep op de art. 137c en d Sr. (groepsbelediging en aanzetten tot haat) ontmoedigen.

Ontmoedigen dat religieuze meningen een sterker beschermde status krijgen dan gewone meningen, allemaal dingen die uw voorgangers Hirsch Ballin en Donner hebben geprobeerd wettelijk te regelen. En nog steeds is die dreigende tendens aanwezig. Niet alleen bij het confessioneel erfdeel, maar ook bij D66 en bij de wokies die u terecht op de korrel neemt. Het staat u alleen nog te vaag voor de geest hoe de wereldbeschouwing van de wokies samenhangt met de ontkenning van het recht op religiekritiek. Ik kom daarop nog terug.

“Vrijheid van godsdienst is een groot goed voor ons, misschien is dat deel van de verklaring….”

Nou nee, niet helemaal. Hoe ga ik dat heel kort even schetsen? Laat ik het zo doen. Volgens het systeem van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Europese mensenrechtenverdrag houdt vrijheid van religie in ook de vrijheid om van religie te veranderen (ander theïsme aan te nemen) en geheel van religie af te vallen (a-theïsme” te adopteren). En dat vinden ze niet goed in de Arabische wereld. Dat ligt gevoelig in de wereld van de islam. Daar gaat men uit van een apostasie-verbod, niet van een recht op apostasie. En dat botst met de rechtsorde die u probeert te verdedigen. U kunt dat punt van controverse beter scherp onder ogen zien, want dan kunt u zich ook bezinnen op een strategie om daarmee om te gaan.

“Ik sprak hier afgelopen zomer een paar maal over met Amos Guiora, een Israëlisch–Amerikaanse hoogleraar in de rechten.” Goed zo, u bent op de goede weg. Geef uw ambtenaren op het ministerie aan goed kennis te nemen van het boek Populist and islamist challenges for international law van Guiora en uw dienaar. Verordonneer uw ambtenaren de stukjes van Buruma en Mak in de prullenmand te gooien. Baseer uw beleid op de juiste grondslagen en het gaat helemaal goed komen. Maar vaardig wel een dienstbevel uit, want uw ambtenaren lezen allemaal, op dagelijkse basis, NRC. Ze krijgen dus elke dag de fantasiewereld van de eigen schuldtheorie erin gelepeld.

“Guiora’s punt is dat politici het zo lastig vinden om standpunten te verkondigen over geloofszaken, dat ze veiligheidshalve ook religieus extremisme maar liever negeren.” Ja, klopt, maar hierover is veel meer te zeggen. En dat moeten uw ambtenaren gaan lezen in dat boek. Dus hou het niet op die paar gesprekjes en wat u daaruit meent te kunnen afleiden of u meent te kunnen herinneren.

“Als de vrijheid van meningsuiting onder druk wordt gezet of aangevallen door extremisten, is het noodzaak dat die vrijheid door leiders principieel verdedigd wordt. Niet buigen, niet knakken.”

Klopt. Dus – ik herhaal het nog maar een keer – ga niet doen wat al uw voorgangers hebben gedaan. Trouwens, niet alleen uw voorgangers als minister van justitie. Wat dacht u van de Amsterdamse burgemeester Cohen? Waarom had Van Gogh zo’n bloedhekel aan de burgemeester? Omdat het een onaardige man is? Natuurlijk niet! Die man is ontzettend aardig. Hij had alleen een totaal verkeerd beleid. Totaal verkeerde opvattingen. Een dromer. Een beleid dat Michel Houellebecq zo aardig typeert als Soumission. Het je ondergeschikt maken aan de wensen van de jihadisten. Dus godslastering gaan criminaliseren. Zoals Donner bepleitte. En vele, ja echt vele anderen ook doen. Inclusief het Europese Hof voor de Rechten de Mens in E.S. v. Austria (2018).

Excellentie, ik laat het hier weer bij. U heeft het druk. Misschien dat ik nog een derde bijdrage kan besteden aan uw redevoering. Dan moeten we het ook hebben over uw staatsrechtelijke fout. Namelijk als minister Kamerleden gaan kritiseren. Van Haga en Baudet. Dom, dom, dom.

-------------------
Paul Cliteur is de medeauteur van Populist and Islamist Challenges for International Law, American Bar Association (2019).

Op initiatief van actiegroep De Goede Zaak is een petitie gestart met als doel het vertrek van PVV-minister Marjolein Faber van Asiel en Migratie af te dwingen. Volgens de initiatiefnemers is de minister "onvoldoende geschikt" voor haar functie en zou ze meer verdeeldheid zaaien dan problemen oplossen. De online petitie wordt gepresenteerd als een ‘burgermotie’. Blijf via NieuwRechts.nl op de hoogte van het laatste nieuws voor rechts en conservatief denkend Nederland! Start je gratis maand nu via https://nieuwrechts.nl/landing

Links burgerinitiatief start petitie om Faber 'naar huis te sturen' via 'motie van wantrouwen'

Beluister onze podcast

KOZP krijgt geld, Faber moet weg: Nederland beloont activisten, straft daadkracht
Of beluister op:

Meerartikelen

Privacy
Nieuws

Nederlandse overheid laat gevoelige data beheren door Amerikaanse techreuzen

Meerdere grote Nederlandse overheidsinstanties gebruiken Amerikaanse clouddiensten zonder plan om daarvan af te stappen. Dat blijkt uit onderzoek van BNR. Onder de onderzochte organisaties vallen onder meer De Nederlandsche Bank (DNB), het RIVM, de N

Joseph
Nieuws

Burger buitenspel bij pensioenhervorming: Kamer weigert keuzemogelijkheid

De Tweede Kamer heeft het pensioenvoorstel van NSC nipt verworpen. In een hoofdelijke stemming stemden 73 Kamerleden tegen en 72 voor. Daarmee sneuvelt het plan van NSC-Kamerlid Agnes Joseph om pensioendeelnemers een keuzerecht te geven over deelname

Soros
Nieuws

Soros-stichting gelinkt aan online inmenging in Poolse verkiezingen

In Polen is ophef ontstaan over inmenging in de presidentsverkiezingen door een stichting die gelinkt is aan George Soros. Via sociale media werden kiezers bestookt met politieke advertenties die gericht waren tegen rechtse kandidaten. De actie was a

groep migranten
Nieuws

München zegt nee tegen crèche, krijgt misschien asielcentrum ervoor terug

In de wijk Solln in München dreigt een opvallende wending. Een historische villa aan de Beuerberger Straße 9 zou oorspronkelijk een kinderdagverblijf worden. Maar na fel protest van buurtbewoners, inclusief juridische stappen, wordt nu overwogen om h

groep migranten
Nieuws

Spaanse regering wil illegale migranten massaal legaliseren

Wat eerst werd afgedaan als onhaalbaar, wordt nu ineens gepresenteerd als onvermijdelijk. De Spaanse regering onder leiding van premier Pedro Sánchez wil op korte termijn een grootschalige amnestieregeling invoeren voor illegale migranten, meldt The

NPO Israël
Nieuws

NPO wil in gesprek met Songfestival over deelname Israël

De Israëlische deelname aan het Eurovisie Songfestival van 2025 zorgt voor een stortvloed aan kritiek. Van publieke omroepen tot regeringsleiders: velen vinden dat het land had moeten worden uitgesloten vanwege de oorlog in Gaza. De uitslag van de te

Gendarmerie
Onderzoek

80% Franse vrouwen wil inzet leger in probleemwijken

In Frankrijk groeit de roep om militaire inzet in probleemwijken. Uit een nieuwe peiling van CSA blijkt dat 76 procent van de Fransen het leger wil inzetten tegen drugsgeweld. Onder vrouwen is dat zelfs 80 procent. De steun voor deze drastische maatr

Adorni Milei
Nieuws

Milei's partij boekt verkiezingszege in Argentijnse hoofdstad

De politieke beweging van de Argentijnse president Javier Milei heeft een flinke overwinning geboekt bij de lokale verkiezingen in Buenos Aires. Met ruim 30 procent van de stemmen werd ‘La Libertad Avanza’ (LLA) de grootste partij in het stadsparleme

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Murray
Nieuws

Murray fileert Nederland: ‘Reputatie besmeurd door straatterreur’

De Britse journalist en schrijver Douglas Murray was zondag te gast bij WNL op Zondag. In het gesprek uitte hij scherpe kritiek op het westerse hypocrisie rond Israël én op het straatbeeld in Nederland. 'Waarom zijn we in een stad waar maniakken de s

Kerncentrale Duitsland
Nieuws

Berlijn heft blokkade op: kernenergie krijgt ruimte in Europees beleid

De Duitse regering onder leiding van bondskanselier Friedrich Merz laat het oude verzet tegen kernenergie varen. Daarmee komt er een einde aan een jarenlang twistpunt tussen Duitsland en Frankrijk over de rol van kernenergie in Europees beleid. Concr

Frits Bosch
Opinie

In Duitsland wankelt de rechtsstaat door de Verfassungsschutz. Wordt AfD verboden?

In Duitsland wankelt de rechtsstaat. Voormalig hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst, Dr. Hans-Georg Maasen, meent dat AfD ten onrechte als rechtsextreem wordt aangemerkt door de zogenaamde Verfassungsschutz. Verfassungsschutz regeertDe Verfass

boeren
Nieuws

Franse boeren blokkeren snelwegen uit protest tegen bureaucratie

Franse boeren hebben maandag massaal snelwegen geblokkeerd in het noorden van het land. Met hun tractoren legden zij het verkeer op meerdere hoofdwegen stil. De actie is een protest tegen toenemende regeldruk en onzekerheid over nieuw landbouwbeleid.

Trump
Nieuws

Kocht Kamala Harris haar sterrencampagne met miljoenen belastinggeld? Trump eist antwoorden

De Amerikaanse president Donald Trump heeft een onderzoek aangekondigd naar vermeende betalingen aan beroemdheden tijdens de verkiezingscampagne van zijn rivaal Kamala Harris. Volgens Trump zou Harris via omwegen steun hebben gekocht, onder het mom v

Von der Leyen
Achtergronden

Europese klimaatbelasting treft straks elke burger: ‘Alles wordt duurder en dit is nog maar het begin’

Vanaf 2027 krijgen Nederlandse huishoudens te maken met een nieuwe Europese klimaatbelasting. Autorijden, verwarmen en wonen worden daardoor fors duurder. De maatregel komt voort uit het zogeheten ETS2-systeem (Emissions Trading System), dat door de

islam
Achtergronden

‘Vallei van vreemden’: Britse stad verliest nationale samenhang in overwegend islamitische wijk

In het Noord-Engelse stadje Nelson klinkt op straat nauwelijks nog Engels. In plaats daarvan hoort men Punjabi, Urdu of Arabisch. De stad telt inmiddels een overgrote meerderheid aan inwoners met een Pakistaanse migratieachtergrond, en dat laat zich

Von der Leyen
Nieuws

Mensenrechtenorganisatie waarschuwt voor Brusselse censuurplannen

De Europese Commissie werkt aan het zogenoemde ‘Europese Democratische Schild’. Dit project moet de EU beschermen tegen buitenlandse inmenging, nepnieuws en hybride aanvallen. Maar volgens critici is het vooral een poging om censuur in te voeren. Poo

Activisten
Nieuws

Pro-Palestijnse actievoerders verstoren Pride in Brussel: geweld en arrestaties rond podium

De jaarlijkse Pride-mars in Brussel is zaterdagavond verstoord door een groep pro-Palestijnse actievoerders. Aan het einde van het evenement, bij het hoofdpodium aan de Beurs, gooiden demonstranten glazen flessen richting de dj en probeerden ze het p

politie
Nieuws

Politie en rechter botsen over coronaprotesten: wantrouwen in rechtszaal groeit

De spanningen tussen de Amsterdamse rechtbank en de politie lopen hoog op. Centraal staat een langslepende zaak rond het coronaprotest op het Museumplein van 16 januari 2022. De rechtbank vindt dat de politie cruciale informatie achterhoudt. De polit

Daniel en Pieter Klok
Opinie

De mainstream media is definitief door de mand gevallen

NieuwRechts is ontstaan uit een gemis dat steeds meer Nederlanders ervaren in de zogeheten 'mainstream media'. Die media, met talkshows op de NPO en kranten als de Volkskrant, NRC, Trouw, Het Parool en AD, vormen al jaren een progressieve bubbel. Ze

Geiten
De Bom

Europese mythologie krijgt moderne sprookjes

De verhalen uit de Europese mythologie zijn natuurlijk al eeuwenoud. Maar tegenwoordig lijken de Noordse en Germaanse sprookjes toe aan modernisering. Steeds vaker komen er nieuwtjes naar buiten van schapen en geiten die worden afgeslacht in ondergro