De Schoo-lezing van onze minister van justitie

Opinie 14 september 2022 6 minuten Paul Cliteur
cliteur

Minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius hield de H.J. Schoo-lezing 2022. Zij begint met: “Vandaag precies 42 jaar geleden, op 12 september 1980, nam in Turkije het leger met geweld de macht over.”

Dat is een prima begin. Maar niet helemaal geschikt voor wat daarop volgt. De minister schetst de gebeurtenissen uit 1980 als een staatsgreep, wat juist is. Maar zij verzuimt te vertellen dat Turkije een turbulente politieke geschiedenis heeft, waarbij het leger niet zelden de seculiere staat beschermde tegen de opmars van de islamisten.

De minister wil het natuurlijk allebei niet, prima, maar dat “het leger” het in Turkije altijd of zelf maar vaak bij het verkeerde eind heeft, is niet zonder meer duidelijk. “Machtsovername door de junta” klinkt heel angstaanjagend natuurlijk, maar de Turkse geschiedenis is er niet een van lieve democratische regimes versus junta’s (wat enigszins de tegenstelling lijkt te zijn in haar rede), maar van de keuze tussen een autoritair seculier bewind en een islamistische theocratie. Helaas is dát het ware dilemma. Het is vaak kiezen tussen twee opties waarbij je de minst kwade moet kiezen. Zie Pierre-Jean Luizard, Laïcités autoritaires en terres d’islam (2008).

Na dit enigszins misleidende begin (maar dat laten we verder zitten), gaat de minister schetsen wat zij ziet als de bedreigingen voor de democratische rechtsstaat in ons land. Wat zij wil verdedigen is: “De vrijheid jezelf te zijn, je uit te spreken, je leven te leiden zoals je dat zelf wilt. Democratische, liberale waarden als de vrijheid van meningsuiting.”

Ja, wie wil dit niet verdedigen? Maar verdedigt haar partij die waarden nog, tegenwoordig? Verdedigt de regering die? Het “koesteren” van de vrijheid, zoals de minister van haar ouders had geleerd is mooi, maar je moet ook een realistische diagnose geven van gevaren die deze vrijheid bedreigen. Als je daarmee, met die diagnose dus, grote fouten maakt, kan je koesteren wat je wil, maar kom je nergens.

Laat ik proberen een paar kanttekeningen te maken bij haar rede. Ik beperk mij tot de eerste helft van haar rede om te voorkomen dat deze tekst te lang wordt.

Daar gaan we dan.

Terecht zegt de minister dat de “rechtsstaat borgt dat elke handeling van de overheid zijn grondslag moet vinden in de wet”. Hear, hear. Mogen we dit opvatten als een subtiele kritiek op alle de rechtsstaat ondermijnende maatregelen die de regering (waar zij nu deel van uitmaakt) heeft genomen in de strijd tegen het virus? Gingen die maatregelen naar het oordeel van deze minister dan toch een beetje te ver? Waren ze onnodig?

Die vraag wordt niet beantwoord in de Schoo-lezing. Wel zegt zij: “En niet zomaar een wet, maar een democratisch tot stand gekomen wet.” Kijk eens aan, corrigeert déze minister het ondemocratisch optreden van haar voorganger? En van het gehele kabinet? Gaat zij dat nu anders doen? Geen noodwetgevingen meer?

Daarop krijgen we geen antwoord. Toch is zij soms best openhartig, zoals hier: “Ook als ik naar mijn huidige portefeuille kijk, moet ik eerlijk zijn. De georganiseerde drugscriminaliteit heeft jaren en jaren welig kunnen tieren en zich in onze samenleving kunnen nestelen.” Prima, dat zei haar voorganger Grapperhaus ook. Hij heeft niets bereikt tijdens zijn ministerschap.

“Daar heeft ook mijn partij met de neus bovenop gezeten. Alle inzet ten spijt, we hadden verder kunnen en moeten zijn, met de aanpak van deze ernstige vorm van criminaliteit.” Oké, dus niet alleen Grapperhaus heeft niks bereikt, ook haar eigen partij niet. Enfin, we spreken elkaar dus over een jaartje weer? Eens kijken hoe de vlag erbij hangt dan.

Spannend wordt het hier: “Er zijn namelijk krachten die heel bewust en systematisch onze manier van leven aanvallen. Door de hoeders van onze rechtsstaat te intimideren. Te bedreigen. En erger.”

Prima, maar wie zijn die “aanvallers” dan? De minister zegt: “Bij directe, rechtstreekse aanvallen op de democratische rechtsstaat denk ik meteen aan de eerste grote politieke gebeurtenissen in mijn volwassen leven, in 2002 en 2004: de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh.”

Goed zo. Maar laten we dan ook even benoemen wat in het geding was bij deze twee aanvallen. We willen tenslotte een goede analyse, niet? Daarop moet het toekomstig beleid van het ministerie van justitie gebaseerd zijn. Dus geen gepraat met meel in de mond. Die aanvallen kwamen van:

  1. Extreemlinks (Volkert van der G.); 
  2. Jihadisme (Hofstadgroep, Mohammed B.).

Dus 2002 en 2004 hadden “daders”. En die daders waren dus niet – fasten your seatbelts – de nazi’s, fascisten, racisten, xenofoben, islamofoben, complottheoriebedenkers, wappies – nee, het waren 1. extreemlinks en 2. jihadisme.

Ja, ok, Breivik. Ja, ok, Trenton Tarrant. Maar we hadden het even niet over Noorwegen of Nieuw-Zeeland. Over Nederland ging het. De minister had het over 2002 en 2004 en net als haar voorgangers geen centimeter vooruitgang hebben geboekt in de strijd tegen de drugscriminaliteit, hebben zij ook geen centimeter vooruitgang geboekt in de strijd tegen extreemlinks (2002)  en jihadisme (2004).

Als we dat dan even hebben vastgesteld, kunnen we misschien verder komen met de analyse.

Over 2002 en 2004 zegt de minister dan: “Een hardere klap in het gezicht van de rechtsstaat, kon ik mij niet voorstellen. Ik verwachtte dan ook een compromisloze reactie. Dat Nederland pal zou staan voor de vrijheid van meningsuiting. Maar ik schrok van wat er in werkelijkheid gebeurde. In een deel van de reacties klonk twijfel door. Misschien was het toch beter om een toontje lager te zingen, zo leken sommigen te vinden.”

Paar opmerkingen.

Eerste: 2002 en 2004 waren niet primair een klap in het gezicht van de “rechtsstaat”, maar van de “staat”. Accentverschil, maar toch belangrijk. De staat beoogt handhaving van het geweldsmonopolie op het grondgebied van de staat. En dat lukte dus niet in 2002. Maar het lukte nog veel minder met 2004: jihadisme groeit. Benoem dat. En bedenk een strategie voor de bestrijding daarvan. De mijne? Cultureel contraterrorisme. Het uitdragen van een “tegen-narratief”.

Ik ga dat nu niet uitleggen, maar vervolg mijn analyse van de lezing van de minister. “Na de moord op Van Gogh ontstond discussie om een wetsartikel over godslastering nieuw leven in te blazen. Ik vond en vind dit nog steeds een onvoorstelbare reactie.”

Goed zo, minister. Spot on, godslastering. Maar noem de boosdoeners maar, namelijk uw voorgangers J.P.H. Donner en Ernst Hirsch-Ballin. U gaat breken met dat gepamper. Goed! Dat is het cultureel contra-terrorisme dat u inderdaad moet gaan bedrijven. En zorg dat u goed wordt geïnformeerd over die “godslastering”. Lees The Fall and Rise of Blasphemy Law. Onderschat dit niet. Dit gaat echt een lange strijd worden. Een harde strijd ook. Ik vraag mij af or zich dat realiseert.

Maar met uw ambitie om de vrijheid van expressie te gaan verdedigen waarop het jihadisme een aanslag vormt (Rushdie, Van Gogh, Westergaard, Paty) gaat u in conflict komen met D66, GroenLinks, PvdA misschien, en u zult worden aangevallen in de NRC. U gaat verweten worden dat u “rechts in de kaart speelt”, stereotypen bevestigt over minderheden. De echte schreeuwers gaan u zelf een “islamofoob” noemen. Maar dat geeft niet. Met uw migratieachtergrond bent ú de vrouw om dit te gaan doen. Uw voorgangers in uw partij zijn Ayaan Hirsi Ali en Frits Bolkestein. Uw voorgangers op uw ministerie waren allemaal westerse oikofoben en occidentofoben. Die waren vlees voor de wokies. U niet. Dus hier ligt een historische kans. PVV, FVD, JA21, BVNL, ze gaan u allemaal helpen. SP ook wel misschien.

U komt alleen echt op voet van oorlog te staan met D66. Die faciliteren het jihadisme. Maar zelfs het CDA doet dat niet meer, na eerst dramatische soumission onder Balkenende (“Zo gaan we niet met elkaar om”) en Donner (sharia? Ook goed hoor, mits bij meerderheid van stemmen aangenomen).

Kijk, hier neemt de minister haar voorgangers in het justitiebeleid op de korrel (Donner en Hirsch Ballin): “In de nasleep van de internationale cartoonrellen en de film Fitna werd in mei 2008 cartoonist Nekschot door tien politieagenten van zijn bed gelicht omdat hij de islam zou hebben beledigd. Na anderhalve dag was hij weer vrij, maar het signaal was duidelijk: Nederland is onder druk te zetten, de vrijheid van meningsuiting is onderhandelbaar.”

Goed dat u dit zo duidelijk zegt! En hier mag nog wel bij: die Nekschot werd dus van zijn bed gelicht onder uw voorganger Hirsch Ballin. Zou ik toch nog even duidelijk zeggen, als ik u was, want op uw ministerie werken wellicht nog mensen die dit beleid van appeasement ten aanzien van het jihadisme (blaming the victim) hebben vorm gegeven. Die ambtenaren moeten goed weten dat nu, onder uw bewind, een andere wind waait.

Tot zover de eerste helft van uw lezing. Over dat tweede deel heb ik ook nog wel wat te zeggen, maar ik laat het voor nu even hierbij. Want ik wil niet teveel van uw tijd vragen. Misschien kom ik er nog op terug.

----------------------
Paul Cliteur is coauteur van “Rushdie’s critics”, The Fall and Rise of Blasphemy Law (2016).

Wilt u het hele interview bekijken? Ga dan naar nieuwrechts.nl/videos
Blijf via NieuwRechts.nl op de hoogte van het laatste nieuws voor rechts en conservatief denkend Nederland! Start je gratis maand nu via https://nieuwrechts.nl/landing

Wat de media u niet vertellen over AfD

Beluister onze podcast

Nederland betaalt, migranten plassen en poepen op straat en de AfD krijgt de staat op de nek
Of beluister op:

Meerartikelen

wolf
Nieuws

EU verlaagt beschermde status van de wolf: 'Daadkracht van BBB'

Het Europees Parlement heeft besloten om de beschermde status van de wolf te verlagen. Volgens BBB-Europarlementariër Sander Smit is dat goed nieuws: ‘Fantastisch nieuws in aanloop naar de Dag van Europa. De beschermde status van de wolf is eindelijk

klimaatdemonstrant
Nieuws

Amsterdam houdt kritisch klimaatrapport stil vanwege angst voor klimaatrechtszaken

De gemeente Amsterdam heeft een kritisch rapport over haar klimaatbeleid laten opstellen, maar houdt het stil. Advocatenkantoor NautaDutilh onderzocht op verzoek van de gemeente de juridische risico’s rondom verduurzaming. Uit het rapport blijkt dat

Von der Leyen
Achtergronden

EU-coronaherstelfonds onder vuur na vernietigend rapport: '750 miljard verspild zonder controle'

Het Europese coronaherstelfonds van meer dan 750 miljard euro ligt zwaar onder vuur. Volgens een nieuw rapport van de Europese Rekenkamer ontbreekt het aan transparantie, controle en concrete resultaten. Lidstaten ontvingen miljarden euro’s voor proj

Trump
Nieuws

'Golf van Amerika' een feit

Het Huis van Afgevaardigden in de Verenigde Staten heeft donderdag ingestemd met een wetsvoorstel om de Golf van Mexico te hernoemen tot de Golf van Amerika. Het voorstel komt uit de koker van Republikeins Congreslid Marjorie Taylor Greene en werd me

Hermans
Nieuws

Half miljard euro extra voor energietransitie

Het publieke warmtenet WarmtelinQ, bedoeld voor Zuid-Holland, valt flink duurder uit dan gedacht. De kosten stijgen van 600 miljoen naar zeker 1,1 miljard euro. Dat bevestigen drie ingewijde bronnen tegenover NRC. Mogelijk komt er ook nog extra vertr

Anderson
Achtergronden

AfD'er Christine Anderson: ‘Zet je televisie uit en wordt weer vrij’

De Duitse politica Christine Anderson, Europarlementariër voor de AfD, houdt in een interview met NieuwRechts een vlammend pleidooi voor kritisch denken en mediagebruik. Volgens Anderson is het hoogste tijd dat burgers de televisie uitzetten en zich

Tilburg demonstratie
Nieuws

Tilburg University stopt samenwerking met twee Israëlische universiteiten

Tilburg University heeft besloten om de samenwerking met twee Israëlische universiteiten op te schorten. Het gaat om de Bar-Ilan Universiteit en de Reichman University. Dat maakte de universiteit bekend in een persbericht. Het besluit volgt op een ad

Crypto
Nieuws

Italiaans dorp onthult standbeeld van Bitcoin-bedenker

In het rustige bergdorpje Fornelli, in de regio Molise, is een opmerkelijk eerbetoon onthuld: een standbeeld ter ere van de mysterieuze bedenker van Bitcoin, Satoshi Nakamoto. De gemeente betaalde het monument volledig zelf. En dat is niet alles: in

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Wilders
Nieuws

Kabinetscrisis dreigt door nieuwe Israël-koers: Wilders woedend op ‘zwakke minister’

Voor het eerst neemt Nederland publiekelijk afstand van het Israëlische optreden in Gaza. Minister Caspar Veldkamp (NSC) veroordeelt het geweld en legt een Europese samenwerking met Israël tijdelijk stil. PVV-leider Geert Wilders is woedend en eist o

Sansal
Nieuws

Frans parlement eist vrijlating van islamcriticus Boualem Sansal

De Franse Assemblée Nationale heeft met overweldigende meerderheid een resolutie aangenomen waarin wordt opgeroepen tot de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van schrijver Boualem Sansal. De Frans-Algerijnse intellectueel wordt sinds novem

wolf
Nieuws

Provincie Gelderland wil wolf laten afschieten na aanval op hardloper

Op zondag 13 april is een vrouw tijdens het hardlopen in Nationaal Park De Hoge Veluwe gebeten door een wolf. De wolf beet haar twee keer in haar been. Omstanders wisten het dier uiteindelijk weg te jagen. De provincie Gelderland stelt nu voor om de

contant geld
Nieuws

Banken grijpen in: directe overschrijvingen vanaf spaarrekening straks verboden

Later dit jaar worden directe overschrijvingen vanaf spaarrekeningen flink beperkt. Spaarders die gewend waren om zonder moeite geld te verplaatsen, krijgen nu te maken met extra stappen. Overboekingen moeten eerst via de betaalrekening lopen. Ook wi

NOS
Nieuws

NOS-directeur ziet tijdelijk af van salaris na ophef over hoge beloning

NOS-directeur Renate Eringa heeft besloten om de komende maanden geen vergoeding te ontvangen. Aanleiding is de ophef over haar hoge salaris. Uit onderzoek van RTL Nieuws bleek vorige week dat Eringa in 2024 ruim 28.800 euro per maand verdiende. Dat

Von der Leyen
Nieuws

Von der Leyen onder vuur: 'Misbruikt oorlog Oekraïne om haar macht uit te breiden'

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen ligt zwaar onder vuur na felle uitspraken op het congres van de Europese Volkspartij (EVP). Tijdens haar toespraak stelde ze dat partijen die het niet eens zijn met haar plannen voor een gezam

kick out zwarte piet
Nieuws

Rechter stelt Kick Out Zwarte Piet in het gelijk: gemeente moet vergoeding betalen

De burgemeester van Westland, Bouke Arends, heeft onterecht te zware eisen opgelegd aan een demonstratie van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) op 18 november 2023 in De Lier. Dat oordeelt de rechtbank in een uitspraak die deze week openbaar werd. KOZP en d

asielzoekers
Nieuws

Geheim azc-plan Zutphen barst open: burgers eisen transparantie

Grote woede en onbegrip onder inwoners van Zutphen. In het diepste geheim blijkt de gemeente al maanden te werken aan de komst van een asielzoekerscentrum (azc) op bedrijventerrein De Revelhorst. Pas op maandag 6 mei kregen enkele direct omwonenden e

Baudet Wiersma
Nieuws

FVD zet druk op Landbouwminister: ‘KDW moet uit de wet’

FVD wil zo snel mogelijk af van de stikstofnorm KDW, naar aanleiding van een aangenomen motie. Partijleider Thierry Baudet botst hierover hard met minister Wiersma. Hij vindt dat de minister amper openheid geeft over het werk van de stikstofcommissie

Heinen
Nieuws

PVV en VVD eisen opheldering over digitale euro: ‘Wat voegt het toe?’

De invoering van de digitale euro stuit op toenemende politieke kritiek. Zowel de PVV als de VVD hebben minister Eelco Heinen van Financiën om tekst en uitleg gevraagd. Zij willen weten waarom deze nieuwe digitale munt nodig zou zijn, nu het Nederlan

Fortuyn
Opinie

Pim Fortuyn over de islam en de wasserette van humanisme en verlichting

Hoe ziet de islamkritiek van Pim Fortuyn eruit? Hij formuleerde deze in 1997 in het boek Tegen de islamisering van onze cultuur: Nederlandse identiteit als fundament. Fortuyn schrijft daarin dat Nederland wordt gekenmerkt door cultuurrelativisme. Wij

von der leyen
Nieuws

EU wil Russische gaskraan compleet dichtdraaien

De Europese Commissie heeft dinsdag een routekaart gepresenteerd waarmee de Europese Unie per eind 2027 volledig wil stoppen met het importeren van Russisch gas. Nieuwe contracten met Russische leveranciers moeten zelfs al voor het einde van dit jaar