Twijfels over Kaags subsidiestromen: transparantie onder druk
Minister Sigrid Kaag (D66) heeft in 2020 twintig strategische partners aangewezen die samen bijna een miljard euro ontvangen binnen het beleidskader ‘Power of Voices’. Dit geld, bedoeld voor maatschappelijke organisaties, moest worden ingezet voor lobby en beïnvloeding. De keuze voor deze besteding roept vragen op bij de organisatie SGTRS, zeker gezien het gebrek aan transparantie over de verdeling van deze gelden.
De subsidiebedragen kwamen pas maanden later via een juridische procedure naar buiten. Critici vragen zich af waarom de regering zoveel belastinggeld uittrekt voor lobbyactiviteiten, terwijl er ook dringende humanitaire noden zijn, zoals de coronacrisis.
Politieke beïnvloeding met belastinggeld?
De gesubsidieerde organisaties zijn grotendeels bekende NGO’s, maar ook enkele verrassende nieuwkomers zoals Woord & Daad en Stichting ZOA. De vraag rijst in hoeverre deze subsidies bijdragen aan een breder maatschappelijk debat, of juist de politieke agenda van Kaag en haar partij D66 ondersteunen.
In april 2020 adviseerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) om één miljard euro te reserveren voor coronanoodhulp in Afrika. Dit advies leidde tot felle discussies binnen de coalitie. De VVD was tegen, het CDA twijfelde, en D66 en ChristenUnie steunden het voorstel. Ondertussen zette Kaag de verdeling van de ‘Power of Voices’-gelden geruisloos door, waardoor de lobbybudgetten onaangetast bleven.
Een petitie die opriep om een deel van deze lobbygelden in te zetten voor coronahulp kreeg weinig gehoor. Op 17 juni 2020 stuurden de kritische organisatie SGTRS een brief aan de twintig subsidieontvangers met het verzoek om 30 procent van hun subsidie aan noodhulp te besteden. Slechts twee organisaties, Right2Grow en Oxfam Novib, reageerden. Oxfam Novib stelde dat zowel noodhulp als lobbyfunding essentieel waren en niet met elkaar vergeleken moesten worden, kwam naar voren in een mailwisseling tussen SGTRS en Right2Grow.
Gebrek aan openheid
De exacte subsidiebedragen werden lange tijd niet openbaar gemaakt. Toen SGTRS hierop aandrong, kreeg zij nul op het rekest met het argument dat de bedragen nog niet definitief waren. Pas na een Woo-verzoek in augustus 2020 werden de bedragen vrijgegeven, die uiteindelijk niet afweken van de conceptbedragen die eerder waren opgesteld. Dit voedde de kritiek dat Kaag doelbewust probeerde de subsidiestromen uit de schijnwerpers te houden.
De betrokken NGO’s vormen een sterke lobbygroep in Den Haag en zijn verenigd in de brancheorganisatie Partos. Uit documenten blijkt dat deze groep actief heeft gelobbyd om de ‘Power of Voices’-middelen veilig te stellen, terwijl tegelijkertijd werd gepleit voor extra noodhulpbudgetten. Dit roept de vraag op in hoeverre belastinggeld gebruikt wordt om politieke invloed uit te oefenen op beleidsmakers.
Op basis van de regeling Power of Voices partnerschappen werd in 2020 en 2023 in totaal € 252.483.000 uitgekeerd, waarvan € 23.767.000 geanonimiseerd. https://t.co/IRSlToCsMw
— Rijksuitgaven (@rijksuitgaven) February 15, 2025
Overheidsuitgaven snel doorzoekbaar en vergelijkbaar op https://t.co/9CC1vicp38 pic.twitter.com/C2N5VgoyN1
Praatmee