Nieuwe Kieswet in de maak? Dit is wat u moet weten

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken (NSC) werkt aan een fundamentele wijziging van het Nederlandse kiesstelsel. Als het aan haar ligt, zo bevestigen Haagse bronnen aan de NOS, kiezen Nederlanders bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen vooral op kandidaten uit hun eigen provincie.
In het nieuwe stelsel wordt het land opgedeeld in twaalf kiesdistricten, gelijk aan de provincies. In elk district worden regionale kandidaten gekozen voor de Tweede Kamer. Van de 150 Kamerzetels worden er dan 125 via deze regionale lijsten gevuld. De overige 25 zetels blijven gereserveerd voor een landelijke lijst, gebaseerd op de nationale uitslag.
Het plan vloeit voort uit het hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Schoof, waarin PVV, VVD, NSC en BBB hebben afgesproken de band tussen kiezer en gekozenen te versterken. NSC-leider Pieter Omtzigt heeft zich al langer hard gemaakt voor meer regionale vertegenwoordiging in Den Haag. Hij vindt dat te veel macht is geconcentreerd in de Randstad en dat Kamerleden uit andere regio’s ondervertegenwoordigd zijn.
Volgens NSC-Kamerlid Van Waveren is het voorstel een stap vooruit: 'Een betere binding tussen kiezers en Kamerleden kan een belangrijke bijdrage leveren aan het vertrouwen in de overheid', aldus zijn bericht op X (voorheen Twitter). Ook Pieter Omtzigt reageert verheugd: 'Goed dat de regering een nieuw kiesstelsel regionaal voorstelt. Tijdens het gasschandaal heeft er nooit een Gronings Kamerlid van een regeringspartij tegen de lijn van de regering (gaskraan verder openen) gestemd. Partijtop bepaalt altijd de lijn.'
De wijziging kan volgens minister Uitermark via de Kieswet worden geregeld, zonder aanpassing van de Grondwet. Dat maakt invoering op korte termijn mogelijk. De minister liet het plan juridisch toetsen door twee universiteiten. Het voorgestelde systeem zou nog steeds voldoen aan de eis van ‘evenredige vertegenwoordiging’, zoals vastgelegd in de Grondwet. Dat betekent dat elke stem blijft meetellen bij de zetelverdeling.
Nederland had tot 1983 al een vorm van regionale vertegenwoordiging. Bij de Eerste Kamerverkiezingen werd toen gewerkt met vier districten. Nu keert het idee in een gemoderniseerde vorm terug bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer.