De grond is volgens de provincie nodig om de waterkwaliteit te verbeteren en de grondwaterstand te verhogen. Veel boeren willen hun land juist droog houden voor landbouw. Daardoor ontstaat een structurele botsing tussen agrarisch gebruik en natuurherstel. In vijf gebieden wil de provincie daarom – indien nodig – de onteigeningskaart trekken. Gedeputeerde Hagar Roijackers (GroenLinks) noemt het een "laatste redmiddel" en "stok achter de deur".

De gebieden staan al jaren op de politieke radar. Sinds 2016 probeert de provincie gronden te verwerven. Dat lukt vaak met vrijwillige verkoop, maar niet overal. De natuurprojecten zijn volgens het provinciebestuur dringend: de Europese doelen voor waterkwaliteit in 2027 dreigen anders opnieuw niet gehaald te worden.

Bij boerenorganisatie ZLTO groeit de ergernis. Volgens bestuurder Angelique Huijben komt het besluit bovenop een lange lijst aan maatregelen en onzekerheden. “Vorige week ging het nog over nieuwe waterregels en vervallen stikstofbudgetten. En nu dit er weer bovenop.” Ook hekelt de organisatie dat ze op provinciaal niveau niet meer serieus wordt betrokken.

Hoewel de provincie benadrukt dat onteigening zelden wordt toegepast – slechts drie keer in 161 gevallen – ziet ZLTO het vooral als symptoom van een overheid die blijft doorduwen. Boeren worden steeds opnieuw verrast, zegt Huijben, terwijl er nog overlegd wordt in lokale overleggen. De roep om "terug naar de polder" klinkt steeds luider.

De provincie wijst erop dat boeren bij een dreigende onteigening meer voor hun land kunnen krijgen: tot 130 procent van de marktwaarde. Volgens Roijackers maakt dat vrijwillige verkoop aantrekkelijker. Maar gedeputeerde Saskia Boelema erkent dat emoties hoog oplopen: “We krijgen ze soms behoorlijk warm opgediend.”