'Hoe Brussel zijn geloofwaardigheid verspeelt'

Europa reageert vaak fel op ontwikkelingen in de wereld, maar die verontwaardiging is opvallend selectief. Dat stelt John Dejaeger, voormalig CEO van BASF Antwerpen, in een analyse bij Doorbraak. Volgens hem ondergraaft dit de geloofwaardigheid van Europese regeringen, media en ngo’s, en ziet de gewone burger dat maar al te goed.
Dejaeger wijst erop dat Europa de afgelopen maanden stevig uithaalt naar het beleid van de Verenigde Staten. Vooral het onvoorspelbare handelstarievenbeleid van Donald Trump zorgt voor zorgen. Hoewel sommige maatregelen nu in de koelkast staan, blijven ze als een donkere wolk boven de wereldeconomie hangen.
Maar opvallend, zegt Dejaeger: waar Europa zich druk maakt over de VS, blijft het stil over China. “China zit al jaren in de Wereldhandelsorganisatie (WTO), maar houdt zich nauwelijks aan de regels,” stelt hij. Toch bleef grootschalige Europese kritiek uit. Dat is volgens hem moeilijk te rijmen met het idee van eerlijke concurrentie.
Stilte over woke-discussie en rechtspraak
De Amerikaanse discussies over ‘woke’-ideologie op universiteiten en het intrekken van overheidssteun daarvoor zorgen in Europa voor gefronste wenkbrauwen. Maar Dejaeger vindt dat er ook een legitieme kant aan zit. “Publiek geld hoort niet te worden gebruikt om een samenleving in te delen in slachtoffers en daders, of om kritisch denken te beperken,” stelt hij. Toch blijft het publieke debat in Europa hierover opvallend lauw.
Ook de verontwaardiging over de benoeming van zogenoemde ‘rechtse’ rechters in de VS ziet hij als selectief. “We kunnen ons niet herinneren dat er ooit zoveel kritiek was op linkse rechters,” schrijft hij. Dejaeger haalt hier zelfs een oude wijsheid aan: “Wie jong is en niet wat links denkt, heeft geen hart. Wie ouder is en niet wat rechts denkt, heeft geen verstand.”
Europa’s eigen huis op orde?
Volgens Dejaeger zou Europa vooral naar zichzelf moeten kijken. De Europese Unie, stelt hij, heeft jarenlang de industrie naar China verhuisd, zich qua energie afhankelijk gemaakt van Rusland en voor de eigen defensie geleund op de VS. Daardoor is de EU nu een economische en militaire dwerg.
Bovendien loopt er binnen de EU veel mis met de financiering van ngo’s, zegt hij. Miljarden euro’s aan subsidies zijn vaak slecht gecontroleerd, terwijl diezelfde organisaties via lobbywerk invloed hebben op beleid rond migratie, klimaat en belastingen. “Kunnen we nog spreken van ‘niet-gouvernementele’ organisaties als die grotendeels met belastinggeld draaien?” vraagt hij zich af. Ook in Vlaanderen spelen soortgelijke problemen, waar met overheidsgeld soms rechtszaken tegen de overheid zelf worden gevoerd.
Boerenverstand versus moralisme
Dejaeger sluit af met een waarschuwing: de selectieve verontwaardiging van overheden, ngo’s en media staat haaks op het nuchtere boerenverstand van de burger. Volgens hem voedt het juist polarisatie, omdat mensen op zoek gaan naar alternatieve nieuwsbronnen als ze mainstream media niet meer vertrouwen. “De geloofwaardigheid is vertrokken te paard en keert in het beste geval enkel te voet terug,” schrijft hij.
Met zijn betoog roept Dejaeger op tot meer zelfreflectie in Europa: minder moralisme naar buiten toe, meer opruimen in eigen huis.