Stevent EU af op chatcontrole? 'Meerderheid lidstaten voor verplicht meekijken in privéberichten'
In de Europese Unie groeit de steun voor een wet die chatdiensten verplicht om berichten van burgers te controleren. Volgens oud Europarlementariër Patrick Breyer (Piratenpartij) is een meerderheid van de EU-lidstaten inmiddels voorstander van dit omstreden plan. Alleen Nederland, Polen en Oostenrijk verzetten zich nog openlijk. De definitieve stemming vindt plaats op 14 oktober.
Het gaat om een nieuw wetsvoorstel van EU-voorzitter Denemarken, die sinds 1 juli het voorzitterschap bekleedt. De Deense plannen zijn verregaand: ze bevatten een verplichte detectieplicht voor alle chatdiensten, inclusief de mogelijkheid tot controle van nieuwe berichten. Daarmee gaat het voorstel verder dan eerdere versies van andere voorzittende landen, die strandden wegens gebrek aan steun.
🇬🇧🚨Leak: Many countries that said NO to #ChatControl in 2024 are now undecided—even though the 2025 plan is even more extreme!
— Patrick Breyer #JoinMastodon (@echo_pbreyer) July 31, 2025
🗳️ The vote is THIS October.
👉 Tell your government to #StopChatControl!
Act now: https://t.co/vmOjnucT9i pic.twitter.com/DmfUqn5amk
De Europese Commissie wil dat aanbieders van chatdiensten – zoals WhatsApp, Signal en Telegram – automatisch alle berichten scannen op mogelijke strafbare inhoud, zoals kindermisbruik. Het oorspronkelijke voorstel van de Commissie stuitte op stevige kritiek, onder meer vanwege de inbreuk op de privacy en het gevaar voor misbruik van de techniek.
Het Europees Parlement keurde het plan dan ook niet goed en diende een aangepast voorstel in. Daarin werd end-to-end encryptie uitgesloten van controle, zodat berichten op diensten met sterke versleuteling buiten schot blijven. Maar dat compromis lijkt nu te worden ingehaald door het voorstel van Denemarken, dat opnieuw verplichte controle introduceert, zonder uitzonderingen.
In 2023 stelden België en Hongarije als voorzittende landen elk een voorstel op, maar die haalden het niet. Begin 2025 probeerde Polen het met een mildere versie, waarbij detectie vrijwillig was en chatdiensten alleen voor ‘risicogebruikers’ leeftijdsverificatie hoefden in te voeren. Ook dat plan sneuvelde.
Breyer maakt zich zorgen over de koerswijziging in Europa. “Ook al is het 2025-plan veel extremer, toch is er nu wel een meerderheid,” schrijft hij op X. Volgens hem zijn slechts drie landen expliciet tegen of neutraal: Nederland, Polen en Oostenrijk. Vijftien landen zijn al vóór. Negen landen hebben nog geen officiële positie ingenomen.
De stemming op 14 oktober is cruciaal. Dan moet een zogenoemde gekwalificeerde meerderheid worden behaald: minstens 55 procent van de lidstaten, die samen 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen. Breyer benadrukt dat vooral Duitsland een sleutelrol speelt. De Duitse stem zou het voorstel kunnen maken of breken, maar Berlijn heeft zich nog niet uitgesproken.
Praatmee