De aanleiding voor het verbod is een protestactie van XR op 8 maart bij de KLM-lounge op Schiphol. Enkele actievoerders hadden een vliegticket gekocht om na de beveiligingscontrole in het loungegebied te komen, zogenaamd als reiziger. Daar demonstreerden ze tegen het loyaliteitsprogramma voor veelvliegers, dat volgens XR "vlieggedrag aanmoedigt".

Volgens Schiphol is dat gebied alleen toegankelijk voor reizigers en personeel. “Je mag geen ticket kopen om te demonstreren of een broodje te eten,” zegt een woordvoerder van de luchthaven. “Dat is in strijd met de veiligheidsregels. Veiligheid gaat voor alles.”

Sommige XR-leden zouden zelfs gebruik hebben gemaakt van een boardingpass die niet op hun eigen naam stond. Schiphol benadrukt dat dit een beveiligingsrisico vormt en dat daarom streng is opgetreden. Naar aanleiding van eerdere soortgelijke acties waren er geen sancties opgelegd, maar deze keer achtte Schiphol ingrijpen noodzakelijk. XR is het oneens met het besluit. Volgens de advocaten van de actiegroep speelt Schiphol ‘voor eigen rechter’ door mensen de toegang tot de luchthaven te ontzeggen zonder dat er een juridische procedure aan voorafging. “Als je protesteert bij een bank, wordt je rekening toch ook niet opgeheven? En demonstreren op een snelweg leidt toch ook niet tot een rijverbod?” stellen ze.

Ook de lengte van het toegangsverbod roept vragen op. Die varieert van vijf tot tien jaar. Toch is er geen aangifte gedaan tegen de betrokken demonstranten, wat volgens XR aangeeft dat er geen strafbaar feit is vastgesteld.

De actiegroep vindt dat het toegangsverbod hen belemmert in hun dagelijks leven. “Wij vliegen zo min mogelijk, maar soms kan het niet anders,” zegt een woordvoerder van XR tegen NU.nl. “Bijvoorbeeld bij ziekte van een familielid in het buitenland. Of als je moet vliegen voor je werk.”

Volgens XR wordt niet alleen hun bewegingsvrijheid beperkt, maar ook hun recht om te demonstreren binnen zicht en gehoor van hun doelwit. Dat is volgens hen een fundamenteel recht in een democratische samenleving. Schiphol ontkent dat het demonstratierecht in het geding is. Volgens de luchthaven mag er zeker gedemonstreerd worden, zolang dat niet in strijd is met de veiligheidsregels. Het betreden van beveiligde zones onder valse voorwendselen is volgens de luchthaven een grens die niet overschreden mag worden.