De motie kwam voort uit het debat over de rellen tijdens een anti-immigratiedemonstratie in Den Haag. Volgens Bontenbal moeten opsporingsdiensten meer middelen krijgen om daders op te sporen. “Camera-inzet met gezichtsherkenning bij verstorende acties mag op dit moment nog steeds niet, waardoor het voor de politie moeilijk is om daders te traceren,” sprak hij tijdens het Kamerdebat. “Maar denk bijvoorbeeld ook aan het kunnen meekijken in besloten Telegramgroepen en Signalgroepen door de politie of aan iets als een verbod op anonieme socialmedia-accounts.”

Met de motie willen Bontenbal en Yeşilgöz “versneld de mogelijkheden uitbreiden” voor digitale opsporing. Dat betekent dat de overheid straks in besloten chatgroepen mag meekijken en camera’s met gezichtsherkenning mag inzetten in de openbare ruimte.

Politieke verdeeldheid
De stemming liet zien hoe gevoelig het onderwerp ligt. De PVV, VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SGP en JA21 stemden vóór, goed voor 82 zetels. Tegen waren GroenLinks-PvdA, NSC, BBB, SP, DENK, FVD, PvdD en Volt. Daarmee is de motie met een kleine meerderheid aangenomen.

Geert Wilders (PVV) noemde het voorstel “ingrijpend”, maar steunde het onder voorwaarden. “Het moet wel zeker zijn op welke manier dat gebeurt en met garanties dat het ook echt over de boeven gaat en niet over de rest van Nederland,” sprak hij tijdens het Kamerdebat.

Zorgen over digitale vrijheid
In de Pro Privacy Podcast waarschuwen David Boerstra en Wesley Feijth dat de Kamer hiermee een grens overgaat. Volgens Boerstra tast de motie fundamentele rechtsbeginselen aan. “Waar Bontenbal nu om vraagt, is te stoppen met die redelijke verdenking,” zei hij. “De onschuldpresumptie wordt omgedraaid. Er wordt gedaan alsof iedereen schuldig is en gemonitord moet worden. Dan gaan we achteraf wel kijken of er wat tussen zit.”

Volgens Boerstra heeft dit vergaande gevolgen. “Daarmee kom je toch wel uit bij Sovjet-praktijken, DDR-Stasipraktijken, Noord-Korea,” zegt hij. “Al die vergelijkingen gaan meteen op zodra je anonimiteit wilt gaan verbieden en mee wilt gaan kijken in besloten chatgroepen. We leven in een tijd waarin de technologische mogelijkheden er zijn om achter de voordeur, zowel figuurlijk als letterlijk, bij mensen in te breken en ze af te luisteren.”

Boerstra vat de zorg samen: “Ze willen meekijken. Ze willen op je telefoon je foto’s zien. Ze willen dus in besloten gezelschappen meekijken. Ze willen een einde maken aan anonimiteit.” Hij sluit af met een waarschuwing: “Dat betekent dus dat je in een digitale surveillancemaatschappij terechtkomt. Want dan word je continu digitaal bespied.”