Ollongren teruggefloten door topadvocaat om tribunalen-enthousiasme voor Rusland: 'Niet realistisch'

Nieuws5 mei 2023 4 minuten Marit Nubé
Ollongren

Bij zijn flitsbezoek aan Nederland sprak Volodymyr Zelensky zijn wens uit voor een berechtiging van Russische oorlogsmisdadigers. Hij wil dat er tribunalen komen bij het Internationaal Strafhof. Maar bij Op1 heeft topadvocaat Geert-Jan Knoops slecht nieuws. Volgens hem is er geen realistische manier om dit juridisch goed te doen. Desondanks houdt de minister van Defensie, Kajsa Ollongren (D66), voet bij stuk. Zij gaat ervan uit dat de tribunalen hoe dan ook zullen plaatsvinden.

Bij zijn toespraak in het Haagse Forum was de Oekraïense president Volodymyr Zelensky kraakhelder: hij wil tribunalen, net zoals er eerder in Neurenberg gebeurde na de Tweede Wereldoorlog. "Er kan maar één instituut antwoord geven op de misdaden van Rusland. Een tribunaal. Geen compromis met politieke invloeden. Maar een echt tribunaal, dat echte en volledige gerechtigheid biedt," vertelde hij.

Bij NPO-talkshow Op1 is het die avond een belangrijk gespreksonderwerp. Ook in het kader van MH17 is deze vraag eerder al opgespeeld in de Nederlandse politiek. Maar topadvocaat Geert-Jan Knoops maakt een einde aan het gespeculeer van het kabinet. Volgens hem zijn er geen juridische opties voor een tribunaal zoals Zelensky dat wil.

"Ik denk dat je een verschil moet maken tussen wat politiek en juridisch haalbaar is," vertelt hij. Weliswaar loopt er momenteel een groot onderzoek bij het Internationaal Strafhof, wat Knoops 'uniek' noemt. Maar hieraan zitten wel haken en ogen: "Het probleem is alleen dat er bij het Internationaal Strafhof geen berechtiging bij verstek kan plaatsvinden. Bovendien kan het misdrijf van agressie, dat in 2018 in werking is getreden bij het Strafhof, niet voor deze situatie opgaan."

'Niet realistisch'
Ook via andere opties "is de juridische menukaart helaas beperkt", vertelt de topadvocaat. Er zijn drie opties, allereerst via VN-Veiligheidsraad. Maar dit is volgens hem weinig hoopvol: "Rusland zal zo'n tribunaal vetoën. Dat is ook met MH17 gebeurd."

Hij vervolgt: "De tweede optie is een algemene vergadering voor de VN. Dan moet je tweederde meerderheid hebben. Maar ook de haalbaarheid daarvan wordt betwijfeld, omdat dan ook andere wereldleiders geraakt kunnen worden. Immers: je kunt niet voor één wereldleider een tribunaal opzetten. Dan krijgen we eigenlijk wat we bij Neurenberg zagen: een selectieve rechtspraak. "

Het Neurenberg tribunaal is wel gebeurd, erkent Knoops. Toen werden nazi's veroordeeld door geallieerden. "Maar er is destijds ook veel kritiek geweest over de opzet van het tribunaal," vervolgt hij. "Dat precedent van Neurenberg en ook Tokio zal heden ten dage niet zomaar gehaald kunnen worden, juridisch gezien."

Er is weliswaar een Joegoslavië-tribunaal geweest, erkent Knoops ook. Hierop maakte Hoekstra al een toespeling bij Zelensky's bezoek aan Den Haag. Maar volgens Knoops is het appels met peren vergelijken: "Hoekstra vergeet daarbij dat het Joegoslavië-tribunaal gebaseerd was op het sterkste mandaat: hoofdstuk zeven van het VN-Handvest. Dat is bij een agressie-tribunaal zoals mijnheer Zelensky dat voor ogen heeft helaas niet mogelijk. Het is niet realistisch."

De derde optie, tot slot, zou volgens Knoops een regionaal tribunaal zijn, gebaseerd op overeenkomsten tussen Europese partners. Maar deze optie sluit Zelensky zelf uit, omdat de immuniteit van Poetin als Russisch staatshoofd dan niet kan worden doorbroken. Aldus wordt het volgens Knoops erg lastig om daadwerkelijk een ferm agressie-tribunaal tegen Rusland op de been te krijgen.

Ollongren wil tribunalen
Desalniettemin willen twee andere Op1-tafelgasten wel graag dat er tribunalen komen. Zo vraagt presentatrice Victoria Koblenko, zelf van Oekraïense afkomt, zich af of er "toch niet een creatieve juridische manier" kan worden gevonden om een berechtiging van de Russen te laten plaatsvinden.

Hierbij sluit de minister van Defensie, Kajsa Ollongren (D66), zich aan. "Ik ben het er helemaal mee eens," zegt ze. "Ik ben er ook van overtuigd dat er juridisch echt wel een oplossing voor kan komen. Maar er moeten eerst wel twee dingen gebeuren: de oorlog moet eindigen en we moeten bewijsmateriaal verzamelen."

Voor dit laatste heeft Nederland heeft al een 'mobiel laboratorium' aan Oekraïne beloofd. "Er is al een derde koninklijk onderzoeksteam dat daar bewijsmateriaal verzamelt," vertelt ze. "Dat is allemaal cruciaal, want anders heb je straks wel een rechtsgang maar geen bewijs." 

Op sociale media leidt Ollongrens volharding al snel tot verontwaardiging. 'Ik zit met m’n oren te klapperen,' schrijft journalist Wierd Duk. 'Een minister die wild speculeert. En áltijd namens het kabinet spreekt.'

Meerartikelen

Verkiezingen
Fun

Teller onwel geworden tijdens stemmen tellen: kotst stapel met VVD-stemmen onder en gaat naar huis

Er vond tijdens het stemmen tellen in Weesp een opmerkelijke situatie plaats. Een van de tellers werd onwel tijdens het tellen en kotste over de stapel VVD-stemmen heen. Vervolgens ging de teller naar huis. In Weesp, during the counting of the votes

Asiel
Nieuws

VVD'er kritisch op rechterlijke uitspraak asielzoekers: 'Kans dat ze langer mogen blijven'

Asielzoekers hebben nu de toestemming om meer dan 24 weken te werken, volgens de uitspraak van de hoogste bestuursrechter in een zaak aangespannen door de Nigeriaanse asielzoeker Elvis en zijn werkgever MPeople, een detacheringsbureau voor asielzoeke

FVD
Nieuws

FVD-prominent gelooft niet in stemfraudeverhalen van zijn achterban: 'Geloof ik niet'

De Tweede Kamerverkiezingen liepen anders dan gehoopt bij Forum voor Democratie. De verwachtingen waren hooggespannen bij FVD en de achterban. De partij was maandenlang in de veronderstelling dat zij zwaar werd onderpeild. Uiteindelijk wist Forum dri

BIJ1
Nieuws

BIJ1 blikt terug op verkiezingsdebacle: 'Kamer verliest een geluid dat broodnodig is'

BIJ1 redt het niet om in de Tweede Kamer te blijven. Waardoor het hard-linkse geluid zal verdwijnen uit de landelijke politiek. Een groot gemis voor Nederland, aldus de partij zelf. Volgens BIJ1 komt het zetelverlies niet door de eigen koers maar doo

corona
Achtergronden

NRC-journalist blikt terug op eigen rol coronacrisis: 'Had kritischer moeten zijn op wegzetten van mensen'

NRC-journalist Wouter van Noort blikt op LinkedIn terug op de coronacrisis. In zijn terugblik kijkt hij vooral kritisch naar zichzelf. Volgens Van Noort had hij bepaalde bevolkingsgroepen niet zo moeten wegzetten.  In zijn post schrijft onder meer he

Wilders
Nieuws

Formatie officieel begonnen. Wilders wil om tafel met BBB, VVD en Omtzigt: 'Zonder taboes'

Verkenner Ronald Plasterk is woensdagochtend officieel begonnen met de verkennende gesprekken. PVV-leider Geert Wilders geeft te kennen dat hij graag een gesprek wil hebben met BBB, VVD en NSC. 'We moeten eindelijk aan tafel met elkaar en gaan praten

PVV
Fun

Rapnummer 'Linkse tranen' legt vinger op zere plek na PVV-winst

Er waait een flinke storm door Nederland sinds de PVV-verkiezingswinst. Overal worden er protestacties georganiseerd, en de linkse tranen vloeien rijkelijk. Nu legt rapper Duncan van Wijk de vinger op de zere plek in zijn nieuwe nummer, Linkse tranen

Hoofddoek
Nieuws

Europese rechter keurt hoofddoekverbod voor ambtenaren goed

Overheden mogen vanaf heden ambtenaren die 'onzichtbaar' werken, achter de schermen en niet voor het publiek zichtbaar zijn, een hoofddoekverbod opleggen, aldus de hoogste Europese rechter. De rechter stelt wel dat er consequent beleid moet zijn: als

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Ter Apel
Nieuws

Oud-COA-medewerker doet boekje open over Ter Apel: "Personeel mocht niet spreken over misstanden met buitenwereld"

Een oud-medewerker van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft zijn verhaal gedaan tegenover de redactie van Vandaag Inside. Commentator Johan Derksen was zo geschrokken van het verhaal, dat hij het verhaal live op televisie voorlas. "Hij

Timmermans
Nieuws

Populariteit Timmermans: minder dan de helft GL/PvdA-kiezers stemde op hem

Frans Timmermans heeft minder de helft van de stemmen gekregen die zijn partij ontving. Dat is opvallend aangezien een lijsttrekker meestal het stemmenkanon is van een partij. Echter bij GroenLinks/PvdA ging meer dan de helft van de stemmen naar pers

Politie
Nieuws

Vrijspraak voor 8 migranten die 15-jarig meisje verkrachtten in Duits stadspark

De rechter heeft vrijwel alle daders vrijgesproken in een omstreden zedenzaak te Hamburg. De negen daders met zes verschillende nationaliteiten zijn schuldig bevonden tijdens een urenlange groepsverkrachting van een 15-jarig meisje. Maar slechts één

Statushouders
Nieuws

Statushouders weigeren woning en worden azc uitgezet

Twee statushouders moeten binnenkort verplicht vertrekken uit een asielzoekerscentrum in Amersfoort. De rechter bepaalde dat ze geen recht meer hebben op een verblijf in het azc omdat ze een sociale huurwoning in Eemnes hebben geweigerd. Hiermee word

Van der wal
Nieuws

Woede om demissionaire VVD-minister die draai maakt over Natuurherstelwet EU

Demissionair minister Christianne van der Wal (VVD) heeft besloten om toch wel voor de Natuurherstelwet van de Europese Unie te gaan stemmen. Dit is tot grote verbazing van agrarische belangenorganisaties. De VVD-minister maakt namelijk een opmerkeli

Yesilgoz
Nieuws

VVD woensdag bijeen voor gesprek met leden: vrees voor partijscheuring en ruzie

De VVD komt woensdagavond bijeen in Utrecht. Partijprominenten roeren zich na het tegenvallende verkiezingsresultaat. Ook baalt een deel van de leden dat VVD-leider Dilan Yesilgöz niet in een kabinet wil. Volgens het AD moet de VVD-leider serieus "vr

Åkesson
Nieuws

Zweedse partijleider roept op om moskeeën te sluiten

De partijleider van de Zweedse Democraten, Jimmie Åkesson, wil de islamisering van Zweden een halt toeroepen. Daarom roept hij op tot een verbod op de bouw van nieuwe moskeeën en een sluiting van huidige moskeeën als ze "antidemocratische, anti-Zweed

Wilders
Nieuws

Haagse politici niet blij dat Wilders op bezoek gaat bij bezorgde burgers Kijkduin: "Bijzonder"

PVV-leider Geert Wilders was dinsdagavond afgereisd naar Kijkduin. Hier vond een informatieavond plaats over het recent geplaatste azc. Wilders wilde de bezorgde bewoners een hart onder de riem steken. Echter zijn andere politici niet te spreken over

Timmermans
Fun

Leest Timmermans ooit de columns van Ronald Plasterk? "Nee, nooit"

De nieuwe verkenner is bekend: Ronald Plasterk. In het verleden heeft diezelfde Plasterk Frans Timmermans wel eens voor de bus gegooid. Plasterk deed namelijk een boekje open over het drammerige en kinderachtige gedrag van de huidige PvdA-leider. Daa

Wilders
Onderzoek

PVV gaf 4.500 euro uit aan advertenties, Timmermans en VVD miljoenen

Uit onderzoek van RTL Z blijkt dat de PVV en NSC, de partij van Pieter Omtzigt, nauwelijks geld uitgaven aan advertenties. De VVD, GroenLinks/PvdA en D66 daarentegen spendeerden miljoenen euro's. Toch boekten die drie partijen zeer tegenvallende resu

Zelensky
Nieuws

VS en EU zijn klaar met oorlog Oekraïne: willen vredesbesprekingen

Volgens de Duitse krant Bild zijn Duitsland en de VS stiekem bezig om de Oekraïense president Zelensky ervan te overtuigen te gaan onderhandelen met Moskou. De bedoeling zou zijn dat Oekraïne vanuit de huidige situatie aan het front in gesprek zou ga

COA
Nieuws

COA dringt aan bij gemeenten om statushouders direct te huisvesten

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gaat gemeenten bellen die niet genoeg zouden doen aan de huisvesting van statushouders. Officieel is dit niet de bevoegdheid van het COA, maar omdat de nood aan de man is, kunnen sommige gemeenten binnenk