Ollongren teruggefloten door topadvocaat om tribunalen-enthousiasme voor Rusland: 'Niet realistisch'

Nieuws5 mei 2023 4 minuten Marit Nubé

Bij zijn flitsbezoek aan Nederland sprak Volodymyr Zelensky zijn wens uit voor een berechtiging van Russische oorlogsmisdadigers. Hij wil dat er tribunalen komen bij het Internationaal Strafhof. Maar bij Op1 heeft topadvocaat Geert-Jan Knoops slecht nieuws. Volgens hem is er geen realistische manier om dit juridisch goed te doen. Desondanks houdt de minister van Defensie, Kajsa Ollongren (D66), voet bij stuk. Zij gaat ervan uit dat de tribunalen hoe dan ook zullen plaatsvinden.

Bij zijn toespraak in het Haagse Forum was de Oekraïense president Volodymyr Zelensky kraakhelder: hij wil tribunalen, net zoals er eerder in Neurenberg gebeurde na de Tweede Wereldoorlog. "Er kan maar één instituut antwoord geven op de misdaden van Rusland. Een tribunaal. Geen compromis met politieke invloeden. Maar een echt tribunaal, dat echte en volledige gerechtigheid biedt," vertelde hij.

Bij NPO-talkshow Op1 is het die avond een belangrijk gespreksonderwerp. Ook in het kader van MH17 is deze vraag eerder al opgespeeld in de Nederlandse politiek. Maar topadvocaat Geert-Jan Knoops maakt een einde aan het gespeculeer van het kabinet. Volgens hem zijn er geen juridische opties voor een tribunaal zoals Zelensky dat wil.

"Ik denk dat je een verschil moet maken tussen wat politiek en juridisch haalbaar is," vertelt hij. Weliswaar loopt er momenteel een groot onderzoek bij het Internationaal Strafhof, wat Knoops 'uniek' noemt. Maar hieraan zitten wel haken en ogen: "Het probleem is alleen dat er bij het Internationaal Strafhof geen berechtiging bij verstek kan plaatsvinden. Bovendien kan het misdrijf van agressie, dat in 2018 in werking is getreden bij het Strafhof, niet voor deze situatie opgaan."

'Niet realistisch'
Ook via andere opties "is de juridische menukaart helaas beperkt", vertelt de topadvocaat. Er zijn drie opties, allereerst via VN-Veiligheidsraad. Maar dit is volgens hem weinig hoopvol: "Rusland zal zo'n tribunaal vetoën. Dat is ook met MH17 gebeurd."

Hij vervolgt: "De tweede optie is een algemene vergadering voor de VN. Dan moet je tweederde meerderheid hebben. Maar ook de haalbaarheid daarvan wordt betwijfeld, omdat dan ook andere wereldleiders geraakt kunnen worden. Immers: je kunt niet voor één wereldleider een tribunaal opzetten. Dan krijgen we eigenlijk wat we bij Neurenberg zagen: een selectieve rechtspraak. "

Het Neurenberg tribunaal is wel gebeurd, erkent Knoops. Toen werden nazi's veroordeeld door geallieerden. "Maar er is destijds ook veel kritiek geweest over de opzet van het tribunaal," vervolgt hij. "Dat precedent van Neurenberg en ook Tokio zal heden ten dage niet zomaar gehaald kunnen worden, juridisch gezien."

Er is weliswaar een Joegoslavië-tribunaal geweest, erkent Knoops ook. Hierop maakte Hoekstra al een toespeling bij Zelensky's bezoek aan Den Haag. Maar volgens Knoops is het appels met peren vergelijken: "Hoekstra vergeet daarbij dat het Joegoslavië-tribunaal gebaseerd was op het sterkste mandaat: hoofdstuk zeven van het VN-Handvest. Dat is bij een agressie-tribunaal zoals mijnheer Zelensky dat voor ogen heeft helaas niet mogelijk. Het is niet realistisch."

De derde optie, tot slot, zou volgens Knoops een regionaal tribunaal zijn, gebaseerd op overeenkomsten tussen Europese partners. Maar deze optie sluit Zelensky zelf uit, omdat de immuniteit van Poetin als Russisch staatshoofd dan niet kan worden doorbroken. Aldus wordt het volgens Knoops erg lastig om daadwerkelijk een ferm agressie-tribunaal tegen Rusland op de been te krijgen.

Ollongren wil tribunalen
Desalniettemin willen twee andere Op1-tafelgasten wel graag dat er tribunalen komen. Zo vraagt presentatrice Victoria Koblenko, zelf van Oekraïense afkomt, zich af of er "toch niet een creatieve juridische manier" kan worden gevonden om een berechtiging van de Russen te laten plaatsvinden.

Hierbij sluit de minister van Defensie, Kajsa Ollongren (D66), zich aan. "Ik ben het er helemaal mee eens," zegt ze. "Ik ben er ook van overtuigd dat er juridisch echt wel een oplossing voor kan komen. Maar er moeten eerst wel twee dingen gebeuren: de oorlog moet eindigen en we moeten bewijsmateriaal verzamelen."

Voor dit laatste heeft Nederland heeft al een 'mobiel laboratorium' aan Oekraïne beloofd. "Er is al een derde koninklijk onderzoeksteam dat daar bewijsmateriaal verzamelt," vertelt ze. "Dat is allemaal cruciaal, want anders heb je straks wel een rechtsgang maar geen bewijs." 

Op sociale media leidt Ollongrens volharding al snel tot verontwaardiging. 'Ik zit met m’n oren te klapperen,' schrijft journalist Wierd Duk. 'Een minister die wild speculeert. En áltijd namens het kabinet spreekt.'

Meerartikelen

Nieuws

PVV-motie voor directe invoer asielstop verworpen

Gidi Markuszower, Tweede Kamerlid namens de PVV, had een motie ingediend die opriep tot het invoeren van een algehele asielstop. De motie kon echter niet rekenen op een Kamermeerderheid.  De PVV-motie kon rekenen op steun van BBB, BVNL, JA21 en FVD.

Achtergronden

'Waar de EU beweert zich te beijveren voor democratisering van naties, schiet het zelf schromelijk tekort'

Waar de Europese Unie immer beweert zich te beijveren voor de democratisering van naties, schiet dit bestuursorgaan zelf schromelijk tekort op dit gebied. Het democratisch falen heeft  geleid tot aanzienlijke kritiek. Zo getuigde de Eurobarometer-enq

Nieuws

Wilders hekelt Kaag die stelt dat "extreem-rechts politiek kaapt": 'Ze heeft het land tot op het bot afgebroken'

Vicepremier en D66-leider Sigrid Kaag heeft in een interview met het Spaanstalige medium Elpais stevig uitgehaald naar "rechts-extremisten". Volgens Kaag heeft deze groep de politiek in Nederland gekaapt. PVV-voorman Geert Wilders heeft het interview

Nieuws

Eerdmans roept VVD-staatssecretaris op het matje: 'Waarom wordt aangenomen asielmotie niet uitgevoerd?'

JA21-voorman Joost Eerdmans heeft stevige kritiek geuit op het kabinetsbeleid rondom de asielcrisis. Het kabinet voert nog steeds niet de zogeheten "harde lijn" uit, ondanks het feit dat een motie van Eerdmans, die hiertoe opriep, door de Tweede Kame

Nieuws

Agent met migratieachtergrond vaker betrokken bij corruptiemisdrijf

Uit onderzoek blijkt dat agenten met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn bij corruptiekwesties. Ze maken 10 procent uit van het politiekorps, maar beslaan wel 40 procent van de geregistreerde gevallen van integriteitsmisdrijven. Het ond

Nieuws

Fidan Ekiz denkt dat BNNVARA haar talkshow annuleerde vanwege haar rechtse opvattingen

In een nieuwe documentaire stelt presentatrice Fidan Ekiz dat ze nooit te horen heeft gekregen waarom haar talkshow De Vooravond moest stoppen. Ze vermoedt dat BNNVARA haar opvattingen te rechts vond. Twee jaar geleden moest talkshow De Vooravond sto

Nieuws

PvdA-prominent weigert vraag ON-journalist te beantwoorden

Jonathan Krispijn, verslaggever bij Ongehoord Nederland (ON), was namens Ongehoord Nieuws in Tweede Kamergebouw waar hij een vraag wilde stellen aan PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Nijboer had echter weinig trek in een interview met Ongehoord Nederland.

Nieuws

Sydney Smeets sluit terugkeer naar Tweede Kamer niet uit

Het gevallen D66-Kamerlid Sydney Smeets sluit een terugkeer naar de Tweede Kamer niet uit. Met het vertrek van twee D66-Kamerleden komt Smeets weer in aanmerking voor een zetel, maar het is nog altijd niet duidelijk of hij deze kans gaat verzilveren.

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Nieuws

Amsterdamse ambtenaren mogen voortaan 10 procent van werktijd inzetten voor het klimaat

De gemeente Amsterdam maakt een handreiking naar activistische ambtenaren. Ambtenaren die werken voor de gemeente mogen vanaf nu 10 procent van hun werktijd inzetten voor het klimaat, dit na diverse oproepen van activistische Amsterdamse ambtenaren d

Nieuws

Regering schuift debat digitale euro voor zich uit: EU maakt ondertussen vaart

Terwijl de EU tempo maakt met de plannen voor de digitale euro, schuift de Nederlandse regering het debat juist voor zich uit. FVD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen stelt dit aan de kaak. Het is nog onduidelijk wanneer de digitale euro precies zal kome

Nieuws

Oud-ingenieur rekent af met warmtepomp: 'Duur, schadelijk en minimale broeikasbesparing'

De warmtepomp wordt steeds meer aangeprezen als een duurzaam alternatief. Maar oud-ingenieur Maarten van Andel zet hier grote vraagtekens bij. Volgens hem is de warmtepomp allerminst efficiënt of duurzaam. De kogel is door de kerk. Vorige maand heeft

Nieuws

Nieuw probleem met zonneparken steekt de kop op: dieven stelen steeds vaker koper zonnepanelen

Zonneparken zijn de laatste maanden steeds vaker het slachtoffer van koperdieven. De koperprijs staat namelijk op een hoog niveau en dus zijn zonneparken een interessant doelwit geworden voor dieven.  Tegenover Hart van Nederland bevestigt Holland So

Nieuws

'Kindvriendelijk' Pride-festival verkoopt BDSM-spullen, dildo's en hiv-tests

Er is kritiek gekomen op een Pride-festival in de Amerikaanse stad Dallas. Vooraf werd het aangemerkt als 'kindvriendelijk', maar tijdens het evenement werden er BDSM-spullen en dildo's verkocht. Mensen liepen rond in leren pakjes en en er stonden ve

Nieuws

Noorwegen verbiedt genderbehandeling voor minderjarigen: 'Onvoldoende bewijs'

Na Finland, Zweden en het VK doet ook Noorwegen doet de genderbehandeling voor kinderen in de ban. Het gaat om geslachtsoperaties, hormonen en puberteitsremmers. Volgens de Noorse gezondheidsautoriteit is de genderbehandeling namelijk 'onvoldoende ge

Nieuws

Strijd met NPO kan Ongehoord Nederland ruim half miljoen euro kosten

De strijd met de NPO kan een dure exercitie worden voor Ongehoord Nederland. In het jaarverslag houdt de omroep zo'n 610.000 euro vrij voor boetes en juridische kosten om tegen deze boetes te procederen. Jaarlijks is er 3,6 miljoen euro beschikbaar a

Nieuws

Emotionele SP'er valt Rutte aan: "Waarom stapt u niet op?"

Dinsdagavond hield SP-Kamerlid Sandra Beckerman een emotionele rede over het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Tijdens haar bevlogen toespraak viel ze premier Mark Rutte hard aan, maar stond ze ook stil bij de ta

Nieuws

Vluchtelingen vallen door de mand: zeggen crimineel te zijn

De Telegraaf heeft een nogal opmerkelijke reportage gemaakt in Ter Apel. Een verslaggever raakt daar in gesprek met een groep asielzoekers die beweren uit Moldavië te komen. Wanneer de verslaggever vraagt waarom ze dat land zijn ontvlucht stellen ze

Nieuws

Voorstel ingediend om corona van A-lijst te halen: 'Zelfs WHO heeft noodstatus beëindigd'

Kamerleden Pieter Omtzigt en Nicki Pouw-Verweij (JA21) hebben een voorstel ingediend om corona wettelijk van de A-lijst af te halen. Volgens hen is hiervoor de tijd rijp. Eerder heeft de WHO heeft al de noodstatus beëindigd. De laatste coronamaatrege

Nieuws

Bloemendaal in verzet tegen komst azc; inwoners willen geen asielzoekers rondom hun dure auto's

In Bloemendaal is er flink wat ophef ontstaan nadat er bekend werd dat er een azc voor mogelijk 90 asielzoekers komt. De Telegraaf spreekt zelfs van 'kakkers tegen asielzoekers'. De inwoners van Bloemendaal willen namelijk niet dat het azc in dezelfd

Nieuws

Asielzoekers klagen over opvanglocatie Hendrik-Ido-Ambacht

Asielzoekers zijn niet te spreken over een opvanglocatie in het dorp Hendrik-Ido-Ambacht (Zuid-Holland). Volgens diverse asielzoekers zijn de omstandigheden in het azc beroerd: er zou te weinig privacy zijn en ook de hygiëne zou onvoldoende zijn.  Vi