Liechtenstein wil publieke omroep afschaffen als eerste land in Europa
In een veelbesproken referendum heeft het dwergstaatje Liechtenstein zich uitgesproken voor de afschaffing van zijn enige publieke omroep, Radio Liechtenstein. Met een nipte meerderheid koos 55,4 procent van de stemmers voor de stopzetting. Hiermee is Liechtenstein het eerste land in Europa dat zijn publieke omroep volledig wil afschaffen.
Het besluit om Radio Liechtenstein af te schaffen kwam niet uit de lucht vallen. Reeds enige tijd klonken er kritische geluiden over de publieke omroep, geleid door een groep tegenstanders die het idee van belastinggeld voor de omroep niet langer kon verdedigen. Onder leiding van parlementslid Erich Hasler van de conservatieve partij Die Unabhängigen werd de beweging steeds sterker. Volgens Hasler had de huidige media-infrastructuur weinig recht van bestaan.
In de landelijke stemming bleek dat in vrijwel alle delen van Liechtenstein een meerderheid voor het afschaffen van de publieke omroep stemde. In de gemeenten Balzers en Triesenberg was het draagvlak voor afschaffing zelfs groter dan 60 procent. Enkel in Schaan, de thuisbasis van Radio Liechtenstein, leek de stemming iets gelijker verdeeld: daar scoorden de voorstanders van de omroep bijna evenveel als de tegenstanders.
Kritiek van regering
De regering onder leiding van premier Daniel Risch sprak zich fel uit tegen het besluit. Volgens Risch betekent het verdwijnen van de publieke omroep een aanslag op de democratische waarden en de media-infrastructuur van het land. “Zonder media is er geen democratie,” benadrukte de premier in een persverklaring. Hij waarschuwde dat de afschaffing van Radio Liechtenstein zou leiden tot minder media-diversiteit en minder democratische controle.
Radio Liechtenstein, gevestigd in Schaan, was de afgelopen twintig jaar het enige publieke kanaal van het land. Het zond dagelijks een mix uit van actuele nieuwsonderwerpen, culturele programma’s en een breed scala aan muziekgenres, afgestemd op een volwassen doelgroep. Hoewel dagelijks gemiddeld 11.000 van de bijna 40.000 Liechtensteiners afstemden op de omroep, kon dit niet voorkomen dat er kritische vragen werden gesteld over het budget en de belastinggeldstroom naar de omroep.
Het parlement van Liechtenstein kende Radio Liechtenstein pas in juni van dit jaar een budget van 3,95 miljoen Zwitserse frank (omgerekend 4,2 miljoen euro) toe. Hiermee had de omroep meer zichtbaarheid in het sociale leven moeten verwerven. De omroep moest een platform zijn voor nieuws en cultuur in het land. Toch bleek dit budget voor velen moeilijk te rechtvaardigen. De tegenstanders zagen in Radio Liechtenstein een verouderde vorm van nieuwsvoorziening, die meer op de schatkist drukte dan dat het werkelijk profijt bracht aan de samenleving.
Het is nog onduidelijk hoe Liechtenstein zijn informatievoorziening gaat organiseren zonder een publieke omroep. “We hebben ideeën over hoe het na de publieke omroep moet,” verklaarde Hasler. Toch blijft het een vraagteken wie of wat de rol van Radio Liechtenstein zal overnemen. Mogelijk kunnen commerciële mediabedrijven de informatievoorziening invullen, maar of die de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid kunnen waarborgen die een publieke omroep vaak biedt, is nog een punt van zorg.