Vanaf juli 2026 kunnen veehouders in Brabant niet langer uitbreiden met stikstofruimte die ze nog over hebben. Dit geldt voor vergunningen die drie jaar of langer ongebruikt blijven. Volgens de provincie gaat het om 600 bedrijven die een aanzienlijke hoeveelheid latente ruimte hebben. Hiervan zijn 300 à 400 vergunningen in handen van actieve boeren die bijvoorbeeld ooit toestemming kregen voor een extra stal, maar die niet hebben gebouwd. De overige 200 à 300 vergunningen zijn van bedrijven die al jaren niet meer actief zijn.

Met deze maatregel wil de provincie voorkomen dat ongebruikte vergunningen alsnog leiden tot extra stikstofuitstoot. "We moeten pijnlijke maatregelen nemen om de uitstoot omlaag te brengen", stelt gedeputeerde Saskia Boelema (D66).

De discussie over latente ruimte speelt al jaren. Het risico bestaat dat slapende vergunningen opnieuw worden ingezet, wat de stikstofuitstoot kan verhogen. Bovendien wordt het verhandelen van stikstofruimte, ook wel extern salderen genoemd, door veel partijen als problematisch gezien. Grote spelers zoals Schiphol en Rijkswaterstaat hebben deze methode al eerder gebruikt om stikstofuitstoot voor projecten te compenseren.

In Brabant geldt sinds anderhalf jaar een verbod op extern salderen vanwege de slechte staat van de natuur. Dit betekent dat stikstofruimte niet meer zomaar kan worden doorverkocht voor andere doeleinden.

 Hoewel het coalitieakkoord van Brabant ambitieuzere plannen suggereerde, beperkt de nieuwe maatregel zich voorlopig tot latente ruimte. Actieve vergunningen blijven buiten schot, tenzij een bedrijf volgens de provincie direct de natuur schaadt. Voor het intrekken van vergunningen van actieve bedrijven zou de provincie in juridische en financiële problemen kunnen komen, onder meer vanwege hoge schadeclaims.

Boerenorganisatie ZLTO reageert positief op het besluit om actieve vergunningen ongemoeid te laten. “Intrekken van die vergunningen zou juridisch zeer ingewikkeld zijn", zegt beleidsspecialist Herman Litjens.