John Leerdam, die eerder namens de PvdA in de Tweede Kamer zat, gaat het museum leiden, meldt AT5. Leerdam was de afgelopen jaren al als kwartiermaker betrokken bij het project. Volgens het Amsterdamse stadsbestuur heeft hij in die rol ‘essentiële stappen gezet’ richting de oprichting van het museum.

Vorig jaar verspreidde Leerdam nog nepnieuws over het Nederlandse slavernijverleden op nationale tv. Tijdens een uitzending van Nieuwsuur beweerde hij dat de VOC slaven zou hebben verscheept. Dit klopt niet, maar de PvdA'er heeft zijn uitspraak nooit publiekelijk gerectificeerd.

Met zijn aanstelling als directeur-bestuurder krijgt Leerdam nu de volledige leiding over de stichting. Het museum wordt daarmee formeel onafhankelijk, los van de gemeente Amsterdam. Toch blijft de invloed van het lokale bestuur groot, niet in de laatste plaats door de nauwe betrokkenheid van wethouder Touria Meliani (GroenLinks), die de benoemingen mede bekendmaakte.

Kostenplaatje: tientallen miljoenen euro's
Het Nationaal Slavernijmuseum in Amsterdam wordt grotendeels gefinancierd met publieke middelen. Zowel de gemeente Amsterdam als het Rijk hebben elk 29 miljoen euro gereserveerd voor de bouw van het museum. Daarnaast is er 3 miljoen euro vanuit het Rijk beschikbaar gesteld voor de kennisfunctie van het museum.  

Vorig jaar hebben zowel de gemeente als het Rijk extra bijdragen toegezegd: 13,4 miljoen euro van de gemeente Amsterdam en 7,5 miljoen euro van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.  

Naast deze publieke financiering wordt er gerekend op 17,4 miljoen euro uit externe bronnen, zoals fondsenwerving en bijdragen van private partijen.  

Franc Weerwind in raad van toezicht
Naast Leerdam zijn ook de leden van de raad van toezicht gepresenteerd. Meest in het oog springend is oud-minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind (D66), die tot begin dit jaar lid was van het kabinet-Rutte IV. Hij krijgt gezelschap van DNB-toezichthouder Bianca Tjon Atsoi en historicus Matthias van Rossum.

De raad van toezicht moet de directie controleren en adviseren. Met Weerwind en Leerdam zijn twee oud-politici van linkse signatuur nu leidend in het Nationaal Slavernijmuseum. Oud-politicus Geert Dales reageert op X: 'En nu Sylvana Simons nog even betaald voorzitter van de Raad van Toezicht van dat museum maken en dan is de elkaar subsidie toeschuivende linkse coöptatiekliek weer helemaal onder de pannen. Mooi hoor!'

Open in 2030, locatie Java-eiland
Het museum, dat in 2030 de deuren moet openen, komt op een prominente plek: de kop van het Java-eiland in Amsterdam. De gemeente heeft deze locatie eerder al toegezegd. De vraag is echter of de meeste Nederlanders zitten te wachten op het slavernijmuseum Vorige zomer uitten ambtenaren nog hun zorgen over het draagvlak voor het museum, met name na de verkiezingswinst van de PVV, meldde AT5 destijds. 

Desondanks zette het stadsbestuur het plan door. De verwachting is dat het museum een centrale rol gaat spelen in het nationale gesprek over het slavernijverleden. Het ‘hele verhaal’ vertellen betekent volgens de initiatiefnemers dat ook Nederlandse betrokkenheid bij slavenhandel, kolonialisme en de doorwerking daarvan in de huidige tijd aan bod moeten komen.