De alternatieve ceremonie wordt georganiseerd door een groep rijksambtenaren en oud-diplomaten, en moet een “inclusief alternatief” vormen voor de Nationale Dodenherdenking op de Dam, schrijft De Telegraaf. Volgens de initiatiefnemers zijn er veel mensen die zich niet meer vertegenwoordigd voelen door de officiële plechtigheid. In plaats van toespraken door regeringsofficials, krijgen onder andere de Gazaanse fotograaf Mohammed Al Zaanoun en de links-activistische antropoloog Gloria Wekker een podium.

De organisatoren geven toe dat het conflict in Gaza de directe aanleiding is voor hun initiatief. Volgens hen is er sprake van “genocide op de Palestijnen” en worden mensenrechten door Nederland genegeerd. Daarom vinden ze het gerechtvaardigd om op 4 mei ook stil te staan bij slachtoffers buiten de landsgrenzen.

Jan Wouter Vorderman, een van de initiatiefnemers, stelt dat er wel degelijk een relatie moet zijn met Nederland. “Het gaat om conflicten waar veel vluchtelingen uit voortkomen die hierheen zijn gekomen, of waarbij Nederland door eigen handelen betrokken is.”

Het Comité 4 en 5 Mei, dat de nationale herdenking organiseert, is kritisch. “De Tweede Wereldoorlog had een enorme impact op Nederland. Natuurlijk is er elders ook leed, maar 4 mei is niet het moment om dat allemaal samen te voegen,” aldus woordvoerder Leonie Durlinger. “Doe dat op een ander moment.” Publicist Freek Vergeer noemt de alternatieve herdenking eenzijdig tegenover De Telegraaf. “Onder het mom van ‘inclusief’ herdenken draait het vooral om Gaza. Andere conflicten worden genegeerd. Bovendien is de Holocaust van een heel andere orde. Als je dat niet meer wilt erkennen, hebben we een serieus probleem.”

Het is niet de eerste keer dat 4 mei wordt aangegrepen voor activistische statements. In 2018 hield actiegroep ‘Geen 4 Mei Voor Mij’ een protest bij het Anne Frank Huis, met kritiek op het Nederlands-Indiëbeleid. Vorig jaar werd opnieuw aandacht gevraagd voor Gaza. Dat leidde toen ook al tot ophef.