Gevaarlijke transgender heeft cruciale functie in Limburgse gevangenis

De vrouwengevangenis Ter Peel in het Limburgse Evertsoord ligt opnieuw onder vuur. Nadat eerder dit jaar een vrouwelijke cipier zwaargewond raakte bij een aanval door een gedetineerde transgender, blijkt nu dat de voorzitter van de gevangenencommissie een transgender is die is veroordeeld voor een dubbele moord. Dit meldt het platform Reduxx. De betreffende persoon, die zichzelf Sharona Samantha Maria de Jonge noemt, werd geboren als Peter en zit een celstraf van bijna 23 jaar uit.
De Jonge is geen onbekende binnen de gevangenismuren. Als voorzitter van de ‘Gedeco’ – de officiële commissie die namens gevangenen spreekt – heeft hij invloed op beleid en vertegenwoordigt hij andere vrouwen in Ter Peel. Maar achter die bestuurlijke rol schuilt een gruwelijk verleden.
Samen met zijn partner Bill Couwenberg bracht De Jonge eind 2023 twee mannen om het leven: de 70-jarige Willem van der Willigen en de 65-jarige Benito van Ommeren. De slachtoffers werden zwaar mishandeld, respectievelijk met een hamer en een vaas, en vervolgens gewurgd. De moorden waren volgens de officier van justitie “puur zakelijk”, maar werden gekenmerkt door “een kille berekening”.
Na de moord op Van der Willigen trok het duo wekenlang in zijn huis in, waar De Jonge klanten ontving als prostituee, terwijl het lichaam van het slachtoffer in een andere kamer lag. Het geld van de slachtoffers werd gebruikt voor drugs en luxe-uitgaven. De rechtbank in Dordrecht veroordeelde De Jonge tot 22 jaar en 11 maanden cel, zijn partner kreeg 30 jaar.
BDSM, drugs en online porno
Op sociale media liet De Jonge zich openlijk uit over zijn sadomasochistische voorkeuren. Op X (voorheen Twitter) noemde hij zichzelf “submissief” en beschreef hij Couwenberg als zijn “bezitter”. Beiden deelden expliciete pornografische beelden waarin hun BDSM-fetisj centraal stond.
Buren in Den Bosch, waar het duo eerder woonde, vertelden aan het tijdschrift Panorama dat er ’s nachts gegil uit het appartement klonk. “Sharona was masochistisch ingesteld, dus er vonden SM-sessies plaats in de woning,” aldus een buurman. Het appartement functioneerde als drugspand én als illegale prostitutieruimte. Na klachten en geluidsoverlast werden ze uit huis gezet.
Vrouwengevangenis als nieuwe werkplek
Na hun arrestatie belandde De Jonge in Ter Peel. Daar liet hij in 2024 van zich horen via een ingezonden brief in de gedetineerdenkrant BONJO. In de brief verdedigde hij het beleid om transvrouwen in vrouwengevangenissen te plaatsen. “Hier in de gevangenis waar ik zit, ervaren de vrouwen onderling geen problemen met de aanwezigheid van transvrouwen,” schreef hij als voorzitter van de Gedeco.
De Jonge stelde dat media het probleem groter maken dan het is: “Ze maken een probleem dat in de praktijk niet bestaat.” Hij vond bovendien dat hij als vertegenwoordiger van de vrouwen had moeten worden geraadpleegd.
Geweld in Ter Peel
Diezelfde gevangenis kwam eerder dit jaar negatief in het nieuws door een gewelddadig incident. Een transvrouwelijke gevangene stichtte brand in haar cel. Toen een vrouwelijke cipier hulp bood, werd ze aangevallen en ernstig mishandeld. “Er zijn zelfs tanden uit haar mond geslagen,” meldde De Telegraaf. De vrouw werd per ambulance afgevoerd. De aanvaller werd overgeplaatst naar een andere inrichting voor agressieve gedetineerden, maar het is niet bekend of dit een mannen- of vrouwengevangenis is.
De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) bevestigde het incident, maar weigerde informatie over de dader: “Over individuele gedetineerden doen we geen uitspraken.” Het is vooralsnog onduidelijk of dit nieuwsfeit gaat om De Jonge, of om een andere transgender kind de gevangenis De Peel.
Controverse groeit
De plaatsing van biologische mannen in vrouwengevangenissen blijft in Nederland een heet hangijzer. In 2023 leidde de overplaatsing van de Chileense Daniela – een transvrouw die iemand 214 keer stak, gericht op ogen, oren en genitaliën – tot protesten van vrouwenrechtenorganisaties zoals Voorzij. Daniela werd toch geplaatst in Ter Peel en kreeg 14 jaar cel.
Ook wetenschappers uitten kritiek. Een studie van de Universiteit Leiden waarschuwde recent voor machtsmisbruik, gebrek aan toezicht en het risico op nieuwe trauma’s bij vrouwelijke gedetineerden. Vrouwen in Ter Peel zitten vaak slechts korte straffen uit en eerder kwamen transvrouwen eerder terecht in aparte zorgafdelingen in mannengevangenissen. Het is onduidelijk waarom deze regeling is losgelaten, meldt De Telegraaf.