Zelensky onder vuur na aanval op anticorruptie-instanties

President Volodymyr Zelensky heeft een nieuwe wet ondertekend die de controle van het Oekraïense staatshoofd op anticorruptie-instanties vergroot. Het Nationale Anticorruptiebureau (Nabu) en het Speciale Anticorruptieparket (Sapo) worden nu onder het gezag geplaatst van de procureur-generaal, die direct door de president wordt benoemd. Critici vrezen dat de macht van de anticorruptie-instanties hierdoor wordt verzwakt, meldt de Financial Times.
Tijdens de stemming in het parlement riepen tegenstanders 'schande!'. De wet werd snel doorgestuurd naar Zelensky, die het voorstel onmiddellijk ondertekende. Meer dan 2.000 mensen kwamen dinsdagavond bijeen in Kyiv om te protesteren. Ze riepen: 'Veto de wet!' en hielden borden omhoog met teksten als 'corruptie = dood'.
Zelensky verdedigt de wet
Zelensky verdedigde de wet met de woorden: 'De anticorruptie-infrastructuur zal blijven werken. Maar alleen zonder Russische invloeden, alles moet daarvan gezuiverd worden.' Hij voegde eraan toe: 'Er moet meer rechtvaardigheid zijn. Het is belangrijk dat de procureur-generaal zich inzet voor echte onvermijdelijkheid van straf voor wetsovertreders.'
Verzet binnen eigen partij
Zelfs binnen Zelensky's eigen partij is er verzet. Parlementslid Anastasia Radina waarschuwde: 'De anticorruptie-infrastructuur wordt in feite ontmanteld.' Volgens haar zijn Nabu en Sapo straks 'puur decoratieve instellingen die volledig afhankelijk zijn van de wil van de procureur-generaal'.
De wet geeft deze procureur uitgebreide bevoegdheden. Hij krijgt toegang tot alle dossiers van Nabu en kan onderzoeken verplaatsen of stopzetten. Sapo valt nu ook onder zijn gezag. Tegelijkertijd vielen veiligheidsdiensten begin deze week binnen bij 15 (oud-)medewerkers van Nabu. Volgens Nabu gebeurde dit zonder gerechtelijk bevel en op dubieuze gronden.
Volgens anticorruptieorganisatie AntAC is er sprake van een poging om Nabu en Sapo 'het zwijgen op te leggen omdat ze dichterbij de inner circle van Zelensky komen'.
EU-kritiek en mogelijke gevolgen
De Europese Commissie is kritisch. Een woordvoerder zei dat deze stap 'de toetreding van Oekraïne tot de EU kan vertragen'. De EU benadrukte dat steun aan Kyiv afhankelijk is van 'vooruitgang op het gebied van transparantie, rechtsstaat en democratie'. G7-ambassadeurs in Kyiv lieten via X weten 'de situatie nauwlettend te volgen' en hebben hun zorgen overgebracht aan de Oekraïense regering.